طراحی سامانه مدیریت بیماران اختلالات گفتار براساس سیستم طبقه بندی بین المللی عملکرد، ناتوانی وسلامت

سابقه و هدف: پیشرفت روزافزون فناوری، نیاز به استفاده از یک سیستم یکپارچه ی طبقه بندی بین المللی را برای سهولت در امر کدگذاری بیماری ها و ناتوانی ها ایجاد کرده است. به نظر می رسد علیرغم گسترش روزافزون اختلالات و ناتوانی های نیازمند دریافت خدمات توان بخشی مانند اختلالات گفتار، سیستم های ثبت این گونه اختلالات توسعه ی چندانی پیدا نکرده اند. از طرفی سیستم های طبقه بندی می تواند نقش مهمی در کمک به راه اندازی برنامه های ثبت و ارتقاء کیفیت این گونه برنامه ها داشته باشد. سیستم طبقه بندی بین المللی عملکرد، ناتوانی و سلامت (ICF) که توسط سازمان جهانی بهداشت منتشرشده است، به طبقه بندی اختلالات گفتار در چهار حیطه مرتبط با این اختلالات پرداخته است و می تواند اساسی برای برنامه های ثبت اختلالات گفتار باشد. هدف پژوهش حاضر، طراحی نرم افزار ثبت اختلالات گفتار بر اساس سیستم طبقه بندی بین المللی عملکرد، ناتوانی و سلامت است.مواد و روش ها: این مطالعه از نوع کاربردی است. در مرحله اول، عناصر اطلاعاتی فرم های گفتاردرمانی موجود در ایران و برخی ازکشورهای توسعه یافته موردمطالعه قرار گرفت. پس از بررسی تطبیقی فرم ها، عناصر اطلاعاتی همسان و مناسب استخراج گردید. سپس برای بخش ارزیابی های بالینی، مرحله 2 ، کلیه کدهای طبقه بندی ICF توسط تیمی متشکل از متخصصین گفتاردرمان، مورد بررسی قرار گرفت و کدهای متناسب با حوزه گفتاردرمانی استخراج شد. مرحله 3 ، پس از آن، فرد ها از لحاظ ساختار و کارایی توسط تیمی متشکل از متخصصین گفتاردرمان، مدیریت اطلاعات سلامت، انفورماتی و فناوری اطلاعات، مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: فرم نهایی ثبت بیماران گفتاردرمانی شامل 5 بخش اصلی است: 1. هویتی و پذیریش، 2. تاریخچه، 3. ارزیابی، 4.توصیه ودرمان و 5. بررسی نهایی و ثبت. بخش 1 و 2 و 4 پس از مرحله اول ایجاد و به عناصر اطلاعاتی آن به فرد اصلی افزوده شد. بخش 3 یعنیارزیابی، پس از اتمام کار در مرحله 2 به نتیجه رسید و شامل 519 کد، از کدهای ICF بود. از این تعداد، 160 کد سطح 1 ، 323 کد سطح 2و 36 کد سطح 3 است. که به طور کلی در 4 دسته اصلی 1 .عملکرد فیایولوژیکی (Body Functions)؛ 2. عملکرد تشریحی (Body Structures)؛ 3. فعالیت و مشارکت (Activities and Participation) و 4. فاکتورهای محیطی (FactorsEnvironmental)،طبقه بندی شده است. همچنین در هر یک از این کدها، کدهای دیگری به منظور تشریح شدت و نوع به عنوان توضیحات تکمیلی اضافهشده است. در مرحله نهایی نیز، کدها مورد ارزیابی مجدد قرار گرفته و بخش 5 یعنی بررسی نهایی و ثبت اضافه گردید.نتیجه گیری: استفاده از سیستم های طبقه بندی بین المللی در طراحی برنامه های ثبت و توسعه نرم افزارهای مربوط به اختلالات گفتار به دلیل پذیر این سیستم ها در سطح بین المللی و استفاده از واژه های استاندارد باعث افزایش کیفیت داده ها و قابلیت تعامل این سیستم ها با سایر کشورها خواهد شد. بنابراینپیشنهاد می گردد در طراحی برنامه های ثبت و توسعه ی نرم افزار، از سیستم های طبقه بندی موجود در زمینه های مرتبط با این گونه برنامه ها استفاده گردد. نرم افزار طراحی شده در این پژوهش می تواند الگویی برای طراحی نرم افزار رجیستری در سایر اختلالات مرتبط با حیطه های توان بخشی باشد.

Keywords:

نرم افزار , سیستم طبقه بندی بین المللی عملکرد , ناتوانی وسلامت , توانبخشی , اختلالات گفتار , رجیستری