مظفر عباس زاده - استادیار دانشکده معماری، شهرسازی و هنر دانشگاه ارومیه
عاصفه قیسی - دانشجوی کارشناسی مرمت و احیای بناهای تاریخی دانشکده معماری، شهرسازی و هنر دانشگاه ارومیه و کارشناس رشته مترجمی زبان انگلیسی دانشگاه زبان های خارجی تهران مرکز
سودا رضاپور - دانشجوی کارشناسی مرمت و احیای بناهای تاریخی دانشکده معماری، شهرسازی و هنر دانشگاه ارومیه

در شهرهای اسلامی، مساجد به عنوان مهم ترین فضاهای مذهبی وعمومی شهر می باشد که دارای عملکردهای مختلفی اعم از عملکرد اجتماعی، سیاسی،اقتصادی و فرهنگی بوده است.عوامل متعددی بر شکل گیری سبک معماری مساجد تاثیر می گذارند،از جمله عواملی که می توان از آن ها نام برد، عوامل سیاسی، نظامی، امنیتی، مذهبی، قومی، جغرافیای طبیعی و اقتصادی می باشد.هدف اصلی این پژوهش بررسی و مطالعه عوامل تاثیرگذار بر شکل گیری سبک معماری مساجد دوره قاجار در شهر ارومیه است.سوال اصلی این نوشتار، تاثیر جغرافیای سیاسی، نظامی، امنیتی، قومی، طبیعی و اقتصادی شهر درنوع سبک معماری مساجد می باشد. روش این پژوهش، توصیفی-تحلیلی بوده و نحوه گردآوری اطلاعات، به روش کتابخانه ای و میدانی است. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که عوامل جغرافیای سیاسی، نظامی، امنیتی،قومی، طبیعی و اقتصادی شهر، بیشترین تاثیر را بر روی نوع سبک معماری مساجد شهر ارومیه داشته است و در این پژوهش، این موضوع کاملا مشهود است که عملکردهای دیگر مساجد در دوره های مختلف به خصوص در دوره قاجار، موجب تاثیر این عوامل بر روی معماری مسجد گردیده است و موجب شکل گیری سبک معماری جدید در دوره قاجار، در شهر ارومیه شده است. از آنجایی که مطالعات اندکی در باب موضوعات معماری تاریخی شهر ارومیه صورت گرفته، این پژوهش راه را برای مطالعات بیشتر در این باب هموار می سازد.

مسجد، سبک، معماری دوره قاجار، ارومیه