ایمان مختاری - دانشجوی کارشناسیارشد حقوق عمومی، دانشکده حقوق، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم
محسن اسماعیلی - دانشیار، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران

دموکراسی و ارکان آن از لحاظ مبانی نظری دارای وجوه افتراق و تشابهی با نظام ولایت فقیه ازدیدگاه برخی از قایلان به نظریات نصب و نخب است، زیرا به طور طبیعی مقتضیات ذاتی نظامولایت فقیه به عنوان نظام مقید به مکتب اسلامی با نظام های دموکراسی عرفی یا مقید به حقوقبشر تفاوت خواهد داشت. ضرورت این بحث به این دلیل است که برخی فقه ای قایل به نصیب ونخب در طول سیر علمی خویش دچار تغییر عقیده شده و در نظریات خود تجدید نظر کرده اند.ازاین رو نگارنده با تکیه بر روشی توصیفی تحلیلی، از بررسی آرا و عقاید دو تن از فقهای معتقدبه هر دو نظریه، بدین مطلب رسیده است که از یک طرف تحقق دموکراسی و ارکان آن بهشیوه نظام های عرفی و حقوق بشری، در نظام های ایدیولوژیک دست نیافتنی است. از طرفدیگر، بین دیدگاه آنان در مورد مفهوم دموکراسی و ارکان آن و راهکارهای تحقق آنها، تفاوتیمشاهده نمی شود، زیرا هر دو طیف دموکراسی و ارکان آن را مقید به نظریه ولایت فقیه و نظامولایی می دانند و در راستای تحقق آن معنا می کنند.

ارکان دموکراسی، دموکراسی، فقه شیعه، نظریه نصب، نظریه نخب