شهرام زرنشان - عضو هییت علمی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

ساختار و مبانی نظام حقوقی بین الملل امروز اغلب مبتنی بر آرا و اندیشه های مکاتب پوزیتیویستی است و به همین سبب نیز حاکمیت دولت ها محور اصلی ساخت قواعد حقوق بین الملل تلقی می شود، اما نباید از یاد برد که موجودیت و اعتبار حقوق بشری که اکنون به کرات از آن سخن می گوییم، مدیون ساخت و اراده دولت ها نیست. حقوق بشر امروز روایتی تازه از همان حقوق طبیعی دیروز است. علاوه بر این، نفوذ بیش از پیش اصول و مبانی حقوق طبیعی بر پیکره نظام حقوق بین الملل معاصر آن هنگام تجلی بارزتری یافت که نظام سنتی قاعده سازی موجود دیگر نمی توانست در تمام زمینه ها- به طور مشخص حوزه حقوق بشر- پاسخگوی اقتضایات و ضرورت های جامعه بین المللی باشد. از این رو اعلامیه شرط مارتنس به تصویب دولت ها رسید. بدین ترتیب در حال حاضر شاهد تحولی نوین در عرصظ ساخت و پرداخت مهمترین منابع حقوق بین الملل بشریم؛ تحولی در راستای پاسخ به نیازهای روز؛ تحولی که تجلی پیوند شرط مارتنس با حقوق بشر در نظم حقوقی جدید است.

حقوق طبیعی، حقوق عرفی، شرط مارتنس، منابع حقوق بین الملل