سیدمحمد هاشمی جبلی - کارشناسی ارشد مهندسی معدن دانشگاه کاشان
علی عالی انوری - دکتری مهندسی معدن، استادیار گروه مهندسی معدن دانشگاه کاشان
محمدامین کربلا - دکتری مهندسی معدن، مدیر فنی شرکت راهسازی و عمران ایران

به منظور جلوگیری از نشت آب در پی سدها نیاز به وجود دیوار و یا پرده های آببند در زیر پی سد و هسته رسی آن ضروری است. هنگام حفر دیوارهای آببند در قسمت پیش حفاری به منظور جلوگیری از ریزش های موضعی خاک و پیامدهای ناشی از آن مانند گیرکردن باکت دستگاه حفار درون ترانشه از دوغاب بنتونیت استفاده میشود. بدین منظور تعیین عناصر موجود در دوغاب که بتواند پایداری موقت ایجاد کند امری ضروری است. در این تحقیق با استفاده از مدلسازی سهبعدی به کمک نرمافزار تفاضل پایداری دیوار آببند سد مخزنی نهب مورد بررسی قرار گرفت. منطقه حفاری شده با FLAC3D محدود توجه به ظرفیت باکت حفار به شش قسمت تقسیم شده و هر مرحله بهصورت جداگانه مورد تحلیل قرار گرفته است. پس از تعیین بحرانی ترین حالت با استفاده از روابط تجربی بیشترین فشار هیدرو استاتیکی که به دیوار اعمال می شود تعیین و درنهایت عناصر دوغاب موردنظر تعیین شدند. نتایج مدلسازی نشان می دهد دیوارهای ترانشه تنها با دوغاب بنتونیت قادر به پایداری نیست و علاوه بر بنتونیت بایستی ازسیمان نیز در دوغاب استفاده گردد. حداقل بنتونیت جهت پایداری ترانشه برابر 55 کیلوگرم در یک مترمکعب دوغاب میباشد. این مقدار سیمان حداقلی جهت پایداری ترانشه برابر 200 کیلوگرم در یک مترمکعب دوغاب می باشد. حداکثر جابجایی در مرحله چهارم حفاری و در جهت عرضی ترانشه در ایجاد میگردد. بررسی نتایج حاصل از مدلسازی عددی با قوانین موجود در آیین نامه X جهت محور کمیته بین المللی سدهای بزرگ نشان دهنده دقت قابل قبول مدل سازی و فرضیات استفاده شده میباشد.

دیوار آب بند، تحلیل پایداری، دوغاب بنتونیت، مدل سازی عددی، سد نهب قزوین