حسین علایی - دانشیار گروه بیماری شناسی گیاهی دانشگاه ولی عصر عج ، رفسنجان
فهیمه میرخانی - کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی دانشگاه ولی عصر عج ، رفسنجان
امین السجاد جمعه یزدیان - دانشجوی دکتری بیماری شناسی گیاهی دانشگاه زابل، زابل
ابراهیم صداقتی - استاد یار گروه بیماری شناسی گیاهی دانشگاه ولی عصر عج ، رفسنجان

بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه انگومک از جمله بیماری های مهم درختان پسته در ایران است که برای کنترل آن روش های مختلفی از جمله کنترل بیولوژیک پیشنهاد شده است. جنس تریکودرما به طور گسترده در خاک، چوب های در حال پوسیدن و مواد گیاهی وجود دارد. به منظور شناسایی گونه های تریکودرما در خاک باغات پسته و امکان استفاده از آنها در کنترل بیولوژیک عامل بیماری گموز، نمونه برداری از خاک باغات پسته ی سه استان کرمان، یزد و خراسان به صورت تصادفی از ناحیه ی ریزوسفر انجام گرفت و در مجموع تعداد 21 جدایه ی تریکودرما از خاک با استفاده از محیط کشت انتخابیTSMC جداسازی گردید. جدایه های تریکودرما بر اساس ویژگی های مورفولوژیک ماکروسکوپی و میکروسکوپی با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی شدند و سپس جهت بررسی فعالیت آنتاگونیستی جدایه ها روی Phytophthora drechsleriدر شرایط آزمایشگاه، از روش کشت متقابل همزمان، غیرهمزمان و متابولیت های فرار و در روش گلخانه با استفاده از تلقیح قبل از آلوده سازی با عامل بیماری بر روی نهال های یکساله پسته استفاده شد. نتایج نشان داد که همه ی جدایه های تریکودرما قادر به کاهش 45 تا 60 درصدی رشد میسلیومی عامل بیماری میباشند که به ترتیب جدایه های Tr-1 و Tr-2 از گونه Trichoderma longibrachiatum و جدایه های T6-2 ، T6-3 ، T6-4و T1-1 از گونه T. harzianum موثرترین جدایه ها در کاهش رشد میسلیومی بودند. همچنین در بررسی توان انتاگونیستی جدایه های Tr-1 و Tr-2 از گونه Trichoderma longibrachiatum در شرایط گلخانه، به ترتیب 80 و 60 درصد از ایجاد بیماری توسط عامل Phytophthora drechsleri ممانعت به عمل آوردند.

اTrichoderma-انگومک پسته، آنتاگونیست، کشت متقابل، ترکیبات فرار