حجت هاشمی نسب - گروه ژنتیک و بهنژادی پژوهشکده پسته، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رفسنجان، ایران
علی اسماعیل پور - گروه ژنتیک و بهنژادی پژوهشکده پسته، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رفسنجان، ایران
عبدالحمید شرافتی - بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران
محمدرضا نیکویی - گروه ژنتیک و بهنژادی پژوهشکده پسته، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رفسنجان، ایران

ژرم پالسم دستمایه اصلی اصالح نباتات و از مهمترین گنجینه های ملی هر کشوری است که حفاظت از آن به منزله حراست از دارایی های ملی محسوب میشود. کشورمان ایران یکی از بزرگترین و بی نظیرترین جنگل های پسته وحشی سرخس جهان را که در دل خود جای داده است که یک ذخیره و منبع ژنتیکی ارزشمند محسوب میگردد. پژوهشکده پسته در جهت حفاظت و صیانت از این منابع پایه ای و ظرفیت سازی، یک جمعیت هتروژن بالغ بر 400 ژنوتیپ سرخس را در ایستگاه شماره 2 پژوهشکده پسته رفسنجان در سال 1361 فراهم نموده است. هدف از این پژوهش بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های نر و ماده موجود در این کلکسیون و تعیین فواصل ژنتیکی و گروه بندی آنها جهت بهره وری در برنامه های بهنژادی افزایش کمی و کیفی عملکرد پسته میباشد. در همین راستا مطالعه حاضر از سال 1396 تا 1397 در ایستگاه تحقیقاتی شماره 2 پژوهشکده پسته رفسنجان اجرا شد. نتایج حاصل از ارزیابی تنوع ژنتیکی با کمک شاخص های مورفو-فیزیولوژیکی، مراحل فنولوژیک رشد و نمو و معیارهای کمی و کیفی مرتبط با عملکرد و به دنبال آن تعیین فواصل ژنتیکی با کمک روش های تک و چندمتغیره نشان داد 188 ژنوتیپ نر و 212 ژنوتیپ ماده این جمعیت به ترتیب در 20 و 18 گروه ژنوتیپی مختلف دسته بندی گردیدند. طول دوره گلدهی برای ارقام نر و ماده در این جمعیت به ترتیب 24 و 15 روز ثبت گردید. دو ژنوتیپ SM5 و SM7 به عنوان گرده دهنده و سه ژنوتیپ ماده FM9، FM16 و FM18 در این جمعیت هتروژن به عنوان ژنوتیپ های بارده برتر جهت معرفی مستقیم و یا ورود به برنامه های اصلاحی پیش رو انتخاب گردیدند.

پسته، کلکسیون سرخس، تنوع ژنتیکی، فواصل ژنتیکی