رمضانعلی تیلکی - استاد یار دانشگاه علوم پزشکی مازندران ،عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت
علی اکبر یزدانی فر - دانشجوی کارشناسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی مازندران

در بعضی از سنگ های ساختمانی نظیر گرانیت عناصر رادیو اکتیوی مانند اورانیو م و توریوم در حد چند قسمت در میلیون وجود دارد . به دلیل اینکه این سنگ ها در ساختمان ها به صورت نمای داخلی و خارجی مورد استفاده قرار می گیرند و از آنجا که تماس با این سنگ ها در فاصله نزدیک با افراد اتفاق می افتد احتمال خطرزا بودن آن برای انسان وجود دار د . هدف از این تحقیق دزیمتری سنگهای گرانیت و مرمریت در سنگ فروشی های شهر ساری در سال 87 به منظور مشخص کردن احتمال پرتوزائی آنها بوده است. روش کار : ابتدا با مراجعه به سنگ فروشی های سطح شهر ساری، انواع سنگهای گرانیت و مرمریت موجود و مصرفی مورد شناسائی قرار گرفتن د. سپس با مراجعه حضوری تعداد 139 نمونه از انواع سنگ های گرانیت و مرمریت موجود در 9 سنگ فروشی به وسیله دزیمتر مدل MKS-05 کالیبره شده مورد دزیمتری قرار گرفتند . دزیمتری در سه حالت تعیین آهنگ دز گامایا (Equivalent Dose Rate ) EDR بر حسب میکرو سیورت بر ساعت ( μSv/h ) ، تعیین دز معادل گامایا Equivalent Dose) ED بر حسب میلی سیورت (mSv ) و تعیین دانسیته شار سطحی پرتو بتا بر حسب قسمت بر سانتیمتر مربع در دقیقه (part/cm2.min) بیشترین مقدار آهنگ دز گاما EDR درنمونه سنگ گرانیت خرمدره (داخلی) و سنگ گرانیت پرتقالی چین( وارداتی) با μSv/h 0/27 مشاهده گردید . بیشترین مقدار دانسیته شار پرتو در نمونه سنگ گرانیت هلویی چین به مقدار 0/009 part/cm2.min مشاهده گردید . مقدار میانگین EDR در گرانیت ها برابر 0/14μsv/h به دست امد درحالی که این مقدار در مرمریت ها بر ابر 0/07 μsv/h می باشد . میانگین دانسیته شار پرتو بتا در مرمریت ها و گرانیت ها برابر part/cm2.min 0/001 اندازه گیری شد.ومقدار ED در همه نمونه ها صفر بدست آمد. دزیمتری انجام گرفته وجود تابش از نوع گاما و بتا را در نمونه های سنگهای گرانیت مور د بررسی در حد مجاز نشان می دهد . از آنجا که میزان تابش پرتو آلفا و دیگر پرتو هاییونیزان در این تحقیق مشخص نشده است احتمال پرتو زائی در بعضی از سنگهای گرانیت در مقادیر بیش از حد مجاز وجود دارد . که ممکن است در اثر کاربرد این سنگها در نماها و دکوراسیون داخلی به سلامت افراد آسیب برساند.

دزیمتری ، گرانیت ، مرمریت ، ساری