زهرا معزی مقدم - گروه علوم گیاهی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه الزهرا(س)
عذرا صبورا - گروه علوم گیاهی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه الزهرا(س)
پریناز قدم - گروه بیوتکنولوژی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه الزهرا(س)

گیاه بومادران هزار برگ با نام علمی Achillea millefolium L. از تیره Asteraceae، گونه مهمی از گیاهان گلدار است که دارای خواص دارویی بسیار ارزشمند از جمله التیام دهنده زخم و جراحات، ضد تب، ضد درد، درمان کننده مشکلات گوارشی و پوستی می باشد. امروزه فناوری نانو نقش بسیار مهمی در زمینه های مختلف علمی کاربردی دارد. نانوذره مس همانند سایر نانوذرات سنتز شده زیستی دارای خواص متعددی می باشد که می تواند تغییرات مثبت یا منفی در ویژگی های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه ایجاد کند و منجر به افزایش یا کاهش خواص دارویی آنها شود. در این پژوهش نانوذرات مس تولید شده با روش زیستی در پنج غلظت مختلف 0/52)، 5/2، 00، 52 و 000 میلی گرم در لیتر) به محیط های کشت MS) پایه) بذر بومادران هزار برگ اضافه گردید. درصد جوانه زنی بذرها پنج روز پس از کشت محاسبه و پس از گذشت یک ماه ویژگی های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاهان تحت تیمار از جمله وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی، طول ریشه و ساقه، تعداد برگ ها و تعداد انشعابات ریشه و ساقه، با گیاه شاهد مقایسه و اندازه گیری شدند. نتایج تیمار گیاهان با نانوذرات مس در مقایسه با گیاه شاهد نشان داد که حضور نانو ذرات مس اثر مثبتی بر افزایش وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی، طول ریشه و ساقه، تعداد برگ ها و همچنین تعداد انشعابات ریشه و ساقه می گذاشت و برعکس درصد جوانه زنی را کاهش داد. بیشترین و کمترین درصد جوانه زنی در گیاهان تحت تیمار، به ترتیب در تیمارهای نانوذره مس با غلظت های 0/52 و 52 میلی گرم بر لیتر مشاهده شد. همچنین میانگین وزن تر و خشک اندام هوایی، طول بلندترین شاخه و تعداد انشعابات ریشه در غلظت 000 میلی گرم بر لیتر نیز کاهش یافته بود. در این پژوهش غلظت های نانوذرات بکار برده شده برای تیمار گیاه اثر مثبتی بر ویژگی های ریخت شناسی و فیزیولوژیکی بررسی شده نشان دادند که می تواند نشانه عدم سمیت نانوذره مس در این محدوده غلظتی باشد. کاهش درصد جوانه زنی تحت تیمار نانو ذرات احتمالا ناشی از دخالت این فلز در ایجاد بی نظمی در مسیر انتقال آب و جذب و انتقال سایر مواد معدنی می باشد که باید در مطالعات آینده مورد بررسی بیشتر قرار گیرد.

آنالیز رشد، بومادران، جوانه زنی، نانوذرات مس، Achillea