هدیه احمدپری - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبیاری و زهکشی دانشگاه تهران
نادر حیدری - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی کرج
الهام السادات شکوهی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت مناطق بیابانی دانشگاه تهران

یکی از دلایل بحران آب در کشاورزی به واسطه پایین بودن راندمان مصرف آن و استفاده بیش از حد منابع موجود، و ضعف مدیریت آب در تامین نیاز آبی گیاهان زراعی است. در این زمینه تبخیر-تعرق، در واقع شاخص تعیین کنندهای در فرآیند رشد است که معادل آب مورد نیاز گیاهان زراعی قلمداد میشود. در همین راستا سازمان خوار و بار جهانی فایو در ژانویه 2009 نرم افزار ETO CALCULATOR را برای محاسبه تبخیر-تعرق گیاه مرجع ارایه نمود. در این مطالعه به محاسبه تبخیر-تعرق گیاه مرجع در نه ایستگاه سینوپتیک در استان فارس پرداخته شده است. همچنین از روش زمین آماری کریجینگ در نرمافزار Surfer8 جهت درونیابی داده ها و ترسیم منحنیهای تبخیر-تعرق استفاده شده است. نتایج نشان داد که در بین ایستگاه های مورد مطالعه، ایستگاه فسا در همهی ماه های سال دارای بیشترین تبخیر - تعرق پتانسیل بوده است و ایستگاه سپیدان در اکثر ماه ها کمترین تبخیر - تعرق پتانسیل را به خود اختصاص داده است. همچنین بیشترین و کمترین میزان تبخیر-تعرق به ترتیب مربوط به ماه تیر و دی میباشد که علت آن افزایش و کاهش دما در این ماه ها نسبت به ماه های دیگر است. نتایج حاصله از ترسیم منحنی های تبخیر-تعرق نشان میدهد که تفاوت تبخیر-تعرق گیاه مرجع در نه ایستگاه مورد مطالعه در ماه اسفند بسیار کم است و همچنین ایستگاه های اقلید، سپیدان، بوانات، صفاشهر و ایزدخواست در اکثر ماه های سال از نظر شرایط اقلیمی و تبخیر-تعرق محاسبه شده وضعیت تقریبا مشابهی دارند. منحنی های تبخیر-تعرق تهیه شده در این مطالعه میتواند به عنوان یک راهنمایی جهت مدیریت مناسب و بهینه منابع آبی در مقیاس های وسیع نظیر استان یا حوزه آبخیز و آن هم به صورت مکانی باشد.

نرم افزار ETO CALCULATOR، تبخیر-تعرق گیاه مرجع، کریجینگ، نرم افزار Surfer8