عسکر جلالیان - دکتری حقوق بین الملل و دانشیار دانشگاه پیام نور کشور
مهدی فرزانه - دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی زاهدان
علی سلیمی - دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی زاهدان و مدرس دانشگاه

از آنجایی که در نظام دمکراتیک، مردم حاکم بر خود فرض می شوند، لذا منشاء اولیه و بالاترین اراده در مشروعیت بخشی به حکومت می باشند و با انتقال قدرت و اراده مردم به حاکمان، نظام سیاسی شکل می گیرد، به طوری که تداوم این نظام بستگی به خواست و اراده شهروندان دارد. یکی از مهم ترین و اصلی ترین بخش های نظام و چارچوب قانونی انتخابات، نظام انتخاباتی است؛ به خاطر اینکه انسجام بخش ها و عناصر مختلف فرآیند انتخابات و روابط آراء شهروندان و کرسی های نمایندگی می باشد. همچنین نظام انتخاباتی به طور مستقیم و غیر مستقیم بر سایر بخش های نظام سیاسی، تاثیرگذار است. انواع نظام های انتخاباتی رایج عبارتند از : نظام انتخاباتی اکثریتی که خود شامل : نظام انتخاباتی اکثریت نسبی، نظام انتخاباتی اکثریت مطلق می باشد. از دیگر نظام های انتخاباتی می توان به نظام نیمه تناسبی، نظام تناسبی و نظام ترکیبی یا تلفیقی اشاره نمود. از چالش های جامعه شناختی، اجتماعی، اقتصادی، امنیتی، فرهنگی و عملیات روانی در نظام انتخاباتی ایران می توان به مواردی به شرح ذیل اشاره نمود : بی اعتمادی مردم به کارآمدی ساز و کار انتخابات برای حل مشکلات و بروز بیگانگی سیاسی نسبت به نظام، کوتاه بودن فرصت فعالیت ها و رقابت های انتخابات رسمی، پنهان شدن برخی جریان ها و کاندیداها در پشت آرمان ها ی انقلاب و نظام و یا شعارهای مردم سالارانه، سوق یافتن نارضایتی ها و اعتراض های ناشی از ناکارآمدی مقامات، ضعف جریان های سیاسی و نهادهای انتخاباتی به اصل نظام در بلند مدت، عدم شفافیت در برخی مراحل انتخابات مانند مرحله تجمیع آراء و امکان سوء استفاده برخی محافل متنفذ و فراهم سازی بستر اعتراض ها و خشونت های جمعی، مشارکت غیر حزبی و مسیولیت ناپذیری و ناتوانی جریان های سیاسی در کنترل التهاب ها و خشونت های اعتراضی.

نظام انتخاباتی، چالش ها، قانون اساسی، اجرا و نظارت، ایران