واکاوی ریالیسم اجتماعی در رمان زمستان 62

واقع گرایی اجتماعی سبکی زیباشناختی و ادبی است و به فهرد و جامعه توجه دارد و توجه به فرد و نیازهای واقعی او را مقدم ورود به جامعه می داند و ادبیات را در خدمت انسان قرار می دهد. نگاه ویژه به این مکتب در ایران از انقلاب مشروطه به بعد است. در این دوره اجتماع با ادبیات پیوند می خورد و زمینه ساز آن می شود تا نویسندگان آثار ادبی به بازتاب جامعه و مسایل اجتماعی در آثار خویش بپردازند. با گذشت زمان ریالیسم اجتماعی در داستان نویسی نیز نفوذ پیدا کرد و با وقوع پدیده ای چون جنگ، به عنوان مساله ای اجتماعی، این واقعه مهم دست مایه نگارش آثار فراونی قرار گرفت که به ادبیات جنگ و یا ادبیات دفاع مقدس موسوم گشت. در بسیاری از رمان های نگاشته شده در حوزه ادبیات دفاع مقدس شرایط اجتماعی حاکم بر جامعه آن روز ایران به خوبی و روشنی بازتاب یافته است. از جمله این آثار می توان به رمان زمستان 62 اثری از اسماعیل فصیح اشاره کرد. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی و کتابخانه ای صورت گرفته است، مولفه های ریالیسم اجتماعی را در این رمان از حیث محتوا (سیاست، اجتماع، اقتصاد و فرهنگ) و از نظر ساختاری ( شخصیت، زبان و صحنه های داستان) مورد بررسی قرار دادیم. به طور کلی باید گفت که جنگ، شهادت، ویرانی و آوارگی، صدمات جسمی و روحی، دزدی، قاچاق، ترک وطن هنگام جنگ، طبقات اجتماعی و سبک زندگی آن ها، زنان، باورها و اعتقادات مردم و ... از مهمترین نمودهای ریالیسم اجتماعی در محتوای این اثر هستند. گفتنی است از حیث ساختار، شخصیت های رمان با اوضاع حاکم بر جامع در پیوند است، زبان اثر منطبق با شرایط اجتماعی آن دوره بوده و نیز صحن پردازی ها چه از حیحث زمانی و چه از نظر مکانی، به خوبی توصیف شده است و زمان و مکان رویدادهای اجتماعی را به خوبی نشان می دهد.

Keywords:

ریالیسم اجتماعی , ادبیات دفا مقدس , زمستان 62 , سیاست , شخصیت پردازی