محمد مسافری - استادیار گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی تبریز، همکار پژو
اکرم مهری بادلو - کارشناس بهداشت محیط
حسن تقی پور - استادیار گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی تبریز
رسول شهنازی - کارشناس میکروبیولوژی

امروزه باکتریهای هتروتروف تحت عنوان شاخص HPC به عنوان مکمل شاخص کلیفرم در کنترل کیفی آب مورد توجه قرار گرفته است . سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا حداکثر مجاز تعداد باکتریهای هتروتروف را در شبکه های توزیع cfu/Ml 500 تعیین کرده است . نظر به اینکه تعیین باکتری های هتروتروف در آب شرب تبریز جزء آزمایشات معمول نمی باشد و اطلاعات منتشر شده ای در زمینه ی حضور باکتری های هتروتروف در شبکه آب آشامیدنی تبریز وجود نداشت لذا در مطالعه ی حاضر شاخص HPC در آب شرب تبریز بررسی و تعیین گردید. نمونه آب از مناطق مختلف شهر تبریز، به گونه ای تهیه شد که کل شهر پوشش یابد . نمونه ها به صورت تصادفی و تحت شرائط استاندارد تهیه و از نظر شاخص HPC کلیفرم، کلر باقیمانده، کدورت، دما و PH مورد آزمایش قرار گرفتند .محیطهای کشت R-2A و نوترینت آگار (سوی آگا ر) برای باکتری های هتروتروف استفاده گردید . آزمایش HPC به روش پخش بشقابی انجام شد. نتایج از طریق آزمونهای آماری رگرسیون و T test مورد آنالیز قرار گرفتند. در 50 % نمونه ها مورد مطالعه مناطق مختلف شهر باکتری های هتروتروف مشاهده شد . در 6 منطقه شمارش باکتریهای هتروتروف بالای cfu/ml 500 گزارش شد . شاخص HPC در شبکه آب تبریز بر اساس محیط نوترینت آگار برابر cfu/ml340 ±184 براساس محیط R-2 آگار برابر cfu/ml 315 ± 154 بود . در محیط کشت نوترینت آگار رشد بهتری مشاهده شد . ارتباط معنی داری بین HPC و کلر باقیمانده در هر دو محیط کشت وجود داشت (برای نوترینت آگار P<0.05 , R=-0.347 برای R-2 آگار P<0.05 و R=-0.312 بین HPC و pH نیز ارتباط معنی داری وجود داشت و با افزایش HPC ، pH افزایش می یافت )P <0.01 رابطه بین نتایج HPC در دو محیط نوترینت آگار و R-2A کاملا معنی دار بود (P<0.01,R=0.95 ) حضور باکتری های هتروتروف در 50 % از نمونه مورد مطالعه نشان دهنده آن است که این باکتری ها در مناطق مختلف شبکه آب شرب تبریز حضور دارند لذا پایش 6 ماهه یا حداقل یک ساله شاخص HPC در کنار باکتری های کلیفرم ومقایسه ی نتایج پایش دوره های زمانی مختلف می تواند به شناسائی وضعیت شبکه توزیع آب و اصلاح وضعیت مناطق مشکل دار و اطمینان بیشتر از کیفیت آب شرب کمک نماید.

آب آشامیدنی، باکتری هتروتروف ، HPC، تبریز