امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه مذاهب خمس

تاریخچه امر به معروف ونهی از منکر، به پیش از اسلام می رسد؛ آیه 114 سوره مبارکه آل عمران ، 79 سوره مبارکه مایده، پندهای لقمان حکیم به فرزندش، سخن حضرت نوح و حضرت عیسی و لوط درباره قومشان مبین کاربرد امر به معروف و نهی از منکر پیش از اسلام بوده و در اسلام نیز این موضوع مورد توجه است. امر به معروف و نهی از منکر به دلایل عقلی و نقلی وجوب آن به اثبات رسیده است؛ از نظر عقلی به استناد قایده لطف، ضرورت حفظ نظم، لزوم جلوگیری از معصیت، مصلحت جامعه و ضمانتی برای اجرای قانون امر به معروف و نهی از منکر واجب است. دلایل دیگر وجوب امر به معروف و نهی از منکر، آیات شریفه ی قرآن کریم و احادیث منقول از پیامبر(ص) و ایمه (ع) و اجماع فقها، متکلمین، مفسرین و علما و ارباب مذاهب مختلف اسلامی است. مذاهب حنفی، به عنوان قدیمی ترین مذهب فقهی، مالکیه، شافعیه و حنبلیه و امامیه بر کاربرد امر به معروف و نهی از منکر تاکید و شرایط، مراتب و انواع و اقسامی برای آن قایل شده اند. از این رو باید گفت که همه ی اصحاب مذاهب بر وجوب امر به معروف و نهی از منکر اتفاق دارند، اما گاهی اختلافاتی جزعی میانشان نیز هست؛ به عنوان مثال برخی مانند حنفیان و خود مالک بن انس و گروهی از امامیه آن را عینی دانسته و برخی مانند حنبلیان و گروهی از شافعیان و مالکیان و گروهی از امامیه آن را کفایی می دانند. طی فصول پایان نامه از منظر مذاهب حنفیه، مالکیه، شافعیه، حنبلیه و امامیه، مکلف و غیرمکلف در امر به معروف و نهی از منکر، شرایط امر و نهی، مراتب امر و نهی، اندیشه و عمل آنان در امر به معروف و نهی از منکر سخن خواهیم گفت و در بخش پایانی به صورت تطبیقی نکات افتراق و اشتراک آن ها بیان خواهد شد

Keywords:

امر به معروف و نهی از منکر , امامیه , حنفیه , مالکیه , شافعیه , حنبلیه