آسیه اشرک - دانشجوی کارشناسی ارشد, گروه زمین شناسی
حسین پیر خراطی - دانشیار گروه زمین شناسی, دانشکده علوم, دانشگاه ارومیه
فرخ اسدزاده - استادیار گروه علوم خاک ,دانشکده کشاورزی, دانشگاه ارومیه

رسوبات نقش مهمی در اکوسیستم های آبی ایفا می کنند. رسوبات به عنوان منبع و مخزن آلاینده ها محسوب می شوند. بسیاری از فعالیت های بیولوژیکی در رابطه با آب و رسوب می انجامد. مقدار آلاینده و عناصر غذایی مورد نیاز جانداران تحت تاثیر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی رسوبات می باشد. بنابرین حفظ کیفیت آب و اکوسیستم های آبزی رودخانه ها بررسی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی رسوبات امری ضروری می باشد. در این پژوهش به بررسی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی رسوبات بستر رودخانه شهر چای در شهرستان ارومیه می پردازیم. برای این منظور بیست و یک نمونه رسوب بستر رودخانه در فصل خشک از عمق (0-5) سانتی جمع آوری گردید. نمونه ها به آزمایشگاه منتقل شدند. نمونه ها در دمای آزمایشگاه خشک و از الک 2 میلی متری عبور داده شدند.ویزگی های فیزیکی و شیمیایی آن ها تعیین شد و از روش تجزیه به مولفه های اصلی به منظور گروه بندی رسوبات و تعیین موثرترین ویژگی آن ها استفاده شد. مقدار میانگین شن 51.78 درصد و دامنه تغییرات مقادیر از 18.33 تا 85.83 بوده است. مقدار میانگین رس 22.15 درصد و دامنه تغییرات از 14.17 تا 39.17 بوده است. مقدار میانگین سیلت 26.07 درصد و دامنه تغییرات از 0.00 تا 52.50 بوده است. مقدار میانگین pH در رسوبات بستر رودخانه 7.69 و روند تغییرات از 7.40 تا 7.89 بود. مقدار میانگین ماده آلی در بستر رودخانه 1.10 و روند تغییرات ماده آلی از 0.26 تا 2.44 بود. نتایج نشان می دهد که تخلیه فاضلاب های خانگی و فعالیت های کشاورزی سبب روند افزایشی در رودخانه شده است. بنابرین کنترل ورود آلاینده ها به درون رودخانه نیازمند برنامه مدیریتی محیط زیست می باشد.

ماده آلی, عناصر غذایی, رسوبات ,شهر چای