مهارت‌های دین‌مدارانه سازگاری انسان با گرمایش و خشکی‌گرایی آب و هوا در سیمای معماری بومی ایران مرکزی

میلیونها مسلمان در سرزمینهایی از کشورهای اسلامی می زیند که کمربند بیابانی گرم و خشک جهان از حدود 5 هزارسال پیش، بر آن گسترش یافته است بررسی موردی الگوهای معماری مساکنی که ایشان را در خود جای داده ، در مناطق ایران مرکزی به عنوان بخشی از این کمربند از دیرباز، جلوه گاه دین باوری، دانش و هنر ساکنان است دراین پژوهش سعی شد تا پیوندهای سه جانبه ی دین، آب و هوا و معماری در مساکن بومی هفت شهر نمونه در گستره ایران مرکزی جستجو شود این مهم نخست در چهارچوب گردآوری داده های کتابخانه ای و میدانی به صورت بازدید از مساکن بومی و استخراج داده های بومی شهرهای برگزیده از 1977 تا 1986 و سپس تعیین رهنمودهای اقلیمی ساخت مسکن انجام پذیرفت. برپایه نتایج بدست آمده رونگرایی، یکپارچگی، تفکیک اندرونی از بیرونی و سردرهای دارای پاگرد نتیجه هماهنگی میان باورهای دینی - فرهنگی شامل رعایت حرم خانواده و نگاهداری از نگاه بیگانگان ، دستگیر ی از رهگذران خسته و آیین همیاری از یک سو و ویژگیهای آب و هوایی شامل تغییرات چشمگیر درجه حرارت ، تشعشع شدید و زاویه بلند آفتاب به ویژ] در تابستان و وزش توفانهای ماسه ای از سوی دیگر است که در سیمای مساکن کهن این سرزمین خود را نشان میدهد از این رو با توجه به ناکارایی الگوهای مساکن امروزی در تامین آرامش روح و جسم ساکنان که خود ناشی از ناسازگاری مضاعف این مساکن با باورهای دینی و شرایط آب و هوایی است می توان به ساخت مسکن با بکارگیری هماهنگ مصالح جدید و سبکهای کهن به عنوان راهکاری میانه و بهینه نگریست.

Keywords:

دین , آب و هوا , معماری بومی , ایران مرکزی