علی صادقی - دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران
سیدمحمدجواد شوشتری - دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران

پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی ، دگرگونی مهمی در ساختار نظا م بین الملل بوجود آورد که مهمترین آنها تغییر نظام دوقطبی و تلاش امریکا برای ایجاد نظامی تک قطبی بود . بعلاوه، رشد سریع جهانی شدن اقتصاد با انقلاب نوین صنعتی مبتنی بر رایانه و ظهور اقتصاد اطلاعات و اینترنت که در حال تغییر در تمام جنبه ها هستند، مصادف گردید. در موقعیت جدید ، همگرایی منطقه ای یکی از بهترین راهکارها برای مقابله با نظام تک قطبی امریکا مورد توجه اکثر دولتها قرار گرفت . همچنین می توان منطقه گرایی را واکنشی مهم از سوی دولت - ملت ها به مشکلات سیاسی مشترک و همچنین به اقتصاد جهانی کاملاً به هم وابسته و ر قابتی دانست . با بیشتر شدن فرآیند همگرایی در اقتصاد بین المللی، گروههای هدف تقویت اقتدار و افزایش قدرت چانه زنی در ارتقاء بخشیدن به سایر اهداف سیاسی و اقتصادی همکاریهای خود را افزایش داده اند. منطقه گرایی نوین در مقایسه با جنبش منطقه گرایی دهه های 1950 و 60 اهمیت بسیار بیشتری برای اقتصاد جهانی دارد . این جنبش در آغاز قرن بیست و یکم تقریباً جهانی شده است؛ بطوریکه بازیگران بزرگ اقتصادی به استثنای چین، ژاپن و روسیه از اعضای یک نظام رسمی منطقه ای میباشند. کشورهای اسلامی با جمعیتی در حدود 1,5 می لیارد نفر و ذخایر و منابع فراوان ( 75 % منابع انرژی جهان )، تنوع آب و هوایی و موقعیت استراتژیک در نقشه سیاسی جهان، همچنین با دارابودن 54 کشور که یک چهارم اعضای سازمان ملل را تشکیل می دهند، از امتیازات و پتانسیل های متعدد خود به خوبی استفاده نمی کند و با وجود تمام انگیزه ها و عوامل قوی برای همگرایی و اتحاد، تاکنون نتوانسته ا ند مانند سایر همگرایی های بین المللی همچون اتحادیه اروپا و ... به دستاوردهای اقتصادی- سیاسی و اجتماعی قابل توجهی نایل گردند. در این تحقیق سعی شده است با استفاده از منابع موجود (کتابخانهای) و با روش توصیفی- تحلیلی به علل عدم همگرایی سیاسی- اقتصادی کشورهای اسلامی پرداخته شود و راههای ایجاد و گسترش این همگرایی بیان گردد.

کشورهای اسلامی، همگرایی، منطقه گرایی، جهانی شدن، انرژی