نقش پوشش گیاهی در کنترل فرسایش خندقی

فرسایش خندقی در اراضی لسی استان گلستان از فرسایشهای مهم آبی در این اراضی محسوب می شود بطوریکه میتوان آن را از عوامل مهم نابودی خاکهای غنی لس در منطقه دانست. از طرفی، اگر به بار رسوبی حمل شده توسط رودخانه های مهم استان (گرگانرود و اترک) توجه شود بوضوح مشاهده می گردد که ذرات رس و سیلت بحدی زیاد است که ظاهر آن را در فصولی که حجم آب آن افرایش یافته بصورت جریانی از گل مشاهده می گردد. این حجم رسوب با وارد شدن به مخزن سدها، کانالهای آبیاری و استخرهای پرورش ماهی در منطقه مشکلات زیادی را ایجاد می کند. مدیریت صحیح اراضی لسی منطقه می تواند نقش بسزایی در کاهش حجم رسوب انتقالی رودخانه های منطقه که از بسترهای لسی سرچشمه گرفته و یا عبور می کنند داشته باشد. در این راستا به نقش پوشش گیاهی احیا شده بوسیله قرق اراضی اشاره میشود که بر روی دامنه ای از تپه های لسی منطقه اینچه برون درشمال گرگان انجام شده است. تپه های موجود در منطقه اینچه برون که آنها را به عنوان تپه های لسی معرفی نموده اند. منشا پیدایش دریاچه هایی در منطقه شده اند که هم اکنون آنها را به عنوان تالابهای بین المللی مورد حمایت قرار داده اند. این تپه ها با اینکه در منطقه ای شور واقع شده اند بعلت داشتن ارتفاع نسبت به اراضی پست و شور منطقه محدودیت شوری آنها را نداشته و شرایط برای استقرار نباتات بیشماری را دارا می باشند ولی از آنجایی که محل مناسبی برای اسکان دامداران منطقه هستند. در فصول چرا توسط تعداد بیشماری دام مورد چرا قرار می گیرند و شدت چرا به اندازه ای است که کاهش شدید پوشش گیاهی آن را سبب شده است. برای این منظور سطحی حدود 14 هکتار در منطقه توسط سیم خاردار وپایه های نبشی قرق گردید وتعداد 5 خندق در آن انتخاب شد. فرآیند رشد راس خندقها، مقاومت سطحی خاک، درصد رطوبت حجمی خاک سطحی و تنوع گونه ای خندقهای قرق شده با تعداد 10 خندق در بیرون از منطقه قرق شده با همان شرایط بعنوان شاهد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده از تحقیق نشان داد که قرق اراضی منجر به استقرار گونه های بسیاری در منطقه می شود بطوریکه اثری از آنها در منطقه خارج قرق مشاهده نمی شود. همینطور گسترش راس خندقها، مقاومت و درصد رطوبت حجمی خاک سطحی و تنوع گونه ای با احیا پوشش گیاهی حوضه آنها بطور معنی داری نسبت به خندقهای گروه شاهد بعد از گذشت 3 سال اختلاف داشته است.

Keywords:

پوشش گیاهی , فرسایش آبکندی , استان گلستان , خاکهای لسی