شناسایی روند تغییرات بارش و خشکسالی در حوضه های آبی استان سیستان و بلوچستان

استان سیستان و بلوچستان با مساحتی در حدود 179500 کیلومتر مربع یکی از استانهای پهناور و خشک کشور محسوب می شود و بر اساس تقسیم بندی طرح جامع آب کشور 11 حوضه آبی مرزهای این استان را در بر می گیرد. متوسط بارش این حوضه ها در حدود 140 میلیمتر است که در طول زمان از نوسانات زیادی برخوردار بوده است. برای تهیه پایگاه داده های این پژوهش، ابتدا داده های بارش ماهانه ایستگاههای هواسنجی منطقه با روش میانیابی به داده های پهنه ای تبدیل و سپس بر حسب مختصات 11 حوضه آبی استان، بارش ماهانه هر یک، تفکیک گردید. برای بررسی تغییرات بارش از روش نمایه بارش استاندارد استفاده شد و این شاخص بصورت ماهانه برای هر یک از زیرحوضه ها محاسبه گردید و با اعمال تحلیل خوشه ای بر ماتریس داده های بارش ماهانه و نمایه بارش استاندارد، حوضه های استان به سه گروه تفکیک شدند.برای ارزیابی روند بارش حوضه ها، روش آزمون رگرسیون خطی بکارگرفته شد. بارش برخی از حوضه های استان در فصل بهار و عمدتاً ماههای آوریل و می دارای روند معنادار منفی بوده است و در هنگام ریزشهای موسمی تابستانه، بویژه ماههای ژوئن، ژوئیه، آگوست، سپتامبر و اکتبر روند مثبت داشته است. اعمال آزمون ناپارامتری مان- کندال بر روی ماتریس نمایه بارش استاندارد نشان داد که اکثر حوضه های استان، در ماههای آوریل، ژوئن، ژوئیه، آگوست، سپتامبر دارای روند معناداراست. بالاترین روند مربوط به ماه سپتامبر است بطوریکه در این ماه تمام حوضه های استان دارای روند بوده اند.

Keywords:

خشکسالی , آزمون روند , نمایه بارش استاندارد , تحلیل خوشه ای