نگرش (تطبیقی) هوشنگ ابتهاج و خلیل حاوی به مفهوم زمان

بررسی مفهوم زمان و نگرش شعرا به این پدیده انتزاعی ناشی از قدرت تصورات ذهنی آنان است. در این میان شعرای معاصر بیشتر به این امر توجه نمودهاند. هوشنگ ابتهاج بهعنوان شاعر معاصر ایران و خلیل حاوی شاعر معاصر لبنانی نگرشهای جالب و متفاوتی به این عنصر ذهنی دارند. ابتهاج باآنکه زمان را در قبضه خود دارد اما از آن در هراس است که ترس و وحشتش را از زمان به عواملی حسی معطوف میکند و این ترس و دلهره را ناشی از اتفاقات تلخ گذشته مییابد، درحالیکه خلیل حاوی به خاطر دلتنگی از زمان هراس دارد. ابتهاج با توصیف زمان به جاندار بودن و بهرهگیری از صنعت تشخیص به مفهوم زمان شخصیت می بخشد درحالیکه دیدگاه خلیل حاوی متفاوت است و وی زمان را بیشتر با آرایه حس آمیزی توصیف میکند. پیوند زمان در شعر ابتهاج با استفاده از واژگان کهنه و قدیمی صورت میپذیرد درحالیکه خلیل حاوی خود به گذشته سفر میکند و زمان را به هم پیوند میزند. زمان ازنظر ابتهاج و خلیل حاوی گاه ی در پویای و گاه ی در ایستایی است که این عامل ناشی از موقعیتهایی است که آنها در آن قرار داشتهاند. بنابراین فرهنگ و مکان زندگی باعث تغییر دیدگاه های شعرا به یک مفهوم میشود که در این پژوهش به آن پرداخته شده است.

Keywords:

هوشنگ ابتهاج , خلیل حاوی , شعر معاصر , زمان