حسن افراخته - استاد دانشگاه تربیت معلم

در کشور های خاورمیانه زنان نسبت به اغلب نقاط دیگر جهان ازموقعیت اقتصادی و اجتماعی نازل تری برخوردارندبسیاری از محققان این پدیده را به رواج سنت های اسلامی ناحیه مربوط می دانند . اما به نظر می رسد این پدیده بیش ازاینکه مدیون سنت های اسلامی باشد، ریشه در اقتصاد نفتی دارد . پرسش اساسی مورد بررسی در این مقاله آن است که چه رابطه ای بین اقتصاد نفت و موقعیت اقتصادی و اجتماعها ی ز ین اخنا وکرمشیاونر ه دارد و این پدیده تا چه حدی به سنت اسلامی ناحیه مربوط می باشد . از این رو، این فرضیه مورد آزمون قرار خواهد گرفت که بین اقتصاد نفتی و موقعیت اقتصادی و اجتماعی نازل زنان رابطه معنی داری وجود دارد . یافته های تحقیق با توجه به وضعیت خاص کشورما و لزو م برنامه ریزی های توسعه اهمیت دارد. داده های مورد نیاز از طریق اسنادی در رابطه با کشورهای مسلمان خاورمیانه جمع آوری شده است. داده های جمع آوری شده از طریق مدل نخستین تفاوت ها با اثرات ثابت کشوری ونیزمدل های رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته وبهجتهر ی تا فتتوهج یهاه وامکان مقایسه به وضعیت کشورهای نفت خیز خارج ار ناحیه از جمله نروژ، نیوزیلند، استرالیا، ازبکستان، ترکمنستان ، کره جنوبی و مکزیک نیز اشاره شده است. متغیر مستقل تحقیق را میزان درآمد نفت و گاز کشورها و متغیر های وابسته راسهم زنان در نیروی کا رونیز نفوذ سیاسی آنان تشکیل می دهد.نتیجه نشان می دهد که انواع مختلف رشد اقتصادی اثرات متفاوتی روی موقعیت زنان در جامعه دارد . در اقتصاد های نفتی افزایش درآمد های نفتی منجر به بیماری هلندی 1 می شود که به نوبه خود گسترش صنایع صادراتی را با محدودیت روبرو می کند . افزایش درآمد های نفتی از طرف دیگر سبب می شود که اجرت مردان در فعالیت اقتصادی جامعه افزایش یابد وانتقالات 2 دولتی (تزریق پول در جامعه) بیشتر شود؛این دو عامل درآمد غیر از منابع کاری 3 زنان را افزایش می دهد . دو عامل محدودیت صنایع صادراتی و افزایش درآمد زنان از منابع غیر کاری سبب می شود که سهم زنان در نیروی کار جامعه کاهش یافته و نفوذ سیاسی آنان محدودتر گردد. ویژگی های خاص کشورهای نفت خیز نیز خارج ار ناحیه با تکیه بر داده های آماری مقایسه و توجیه می گردد .

اقتصاد نفتی- سنت اسلامی - موقعیت اقتصادی، اجتماعی زنان- خاورمیانه