اکبر شایان سرشت - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند

در منظومه های حماسی فارسی میتوان مضامین اسطورهای و آیینی گوناگونی را بازیافت که نیازمند تحلیل و بازشناسی است.بخش بزرگی از این منظومه ها نیز شامل روایات کهن مربوط به خاندان رستم است که اصل سکایی دارند. یکی از همین روایات، اسطوره اسب و آیین اسب قربانی است که در مراسم تدفین سران آن قوم انجام می شده است. در مقاله ی حاضر کوشش شده تا چند و چون این اسطوره و آیین بر پایه سروده های حماسی ملی بررسی شود. قربانی کردن اسب در منظومه های حماسی فارسی ابعاد گوناگونی دارد: دم و بش اسب متوفی را می برند، اسب پهلوان را در برابر جسد او یا در کنارش دفن میکنند، تندیس اسب را بر سر دخمه میگذارند که غالبا سواری مبارز نیز بر آن بارهنشسته است. مسلما بازشناخت این اسطوره و آیین و نظایر آن، هم به درک بهتر متون حماسی فارسی یاری میرساند و هم آشنایی عمیق تری را با رسوم اجتماعی و فرهنگی اقوام ایرانی فراهم میکند

مولوی، آشنایی زدایی، دفتر پنجم، زبانشناسی