ام البنین رحمتی - دانشجوی دکترای دانشگاه آزاد اسلامی – واحد بیرجند

در اساطیر، میتوان انعکاس و تحولات اجتماعی یک ملت را در اعصار کهن بازیافت. آثار سازمانهای قبیلهای،توتمیسم در اساطیر دیده می شود. نبرد میان نیکی و بدی و انتقام از جلوه های نبرد نیکی و بدی است؛ در اساطیر ایرانی غیر از متون زردتشتی فریدون پیش از همه ی قهرمانان با گاو پیوند دارد که در اسطوره ایران و هند مرتبط با ابرهای باران زا و در تقابل ضحاک که نماد خشکی است قرار دارد . فریدون نماد آب و باران است. او به لحاظ داشتن سه نیروی ویژه یعنی توان رزمی، طبابت و افسونگری چهره ای ممتاز از دیگر قهرمانان دارد.هم چنین از خون بیگناهان نباید گذشت، هر چند فرزند باشد. ضحاک اژدهای سه پوزه و شش چشم می خواهد جهان را از مردمان تهی کند و فریدون همواره آرزوی پیروزی بر اژی دهاک در ربودن زنان او به امید باروری و زایش دارد. در این داستان سروش غیبی که در حکم خرد و وجدان مخفی فریدون است به او هشدار می دهد که از کشتن این جادوگر چیزی نصیب او نخواهد شد . سروش افسونها را به فریدون آموخته و او به پسرانش انتقال داد. خاندان فریدون مردمی زارع بودند و نام بیشتر آنها با گاو همراه است و صاحب گاوهای گوناگون بوده اند. فریدون دارای فرهی الهی استریال پس از او این نور به ایرج می رسد و سپس در منوچهر این نور الهی جای می گیرد.فداکاری ها مادر و لطف الهی باعث شد تا فریدون شر ضحاک را از سر مردم کوتاه کند. کینه خواهی از ارکان داستان های باستان است و فریدون می پنداشت وظیفه ی او در جهان همین انتقام جویی و عدالت گستری است. وقایع شگفت انگیزی در زندگی او اتفاق میافتد و در نهایت عقدهی آز گریبان فریدون را نمی فشارد، دیو آز را به زندان می کند و لبریز از اندوه و حسرت زندگی را بدرورد می کند.

اسطوره و تحول آن، خاندان فریدون، سروش در دین زرتشت، توتم.