صفیه جمالی - دانشجوی دکتری دانشگاه بیرجند
علی اکبر سام خانیانی - استادیار دانشگاه

هوشنگ ابتهاج؛ سایه از شاعرانی است که شعرش در دو ساحت فردی و اجتماعی رمانتیسم قابل بررسی است. گرچه از دفترشبگیر عزم می کند که دیگر قول و غزل را فرونهد و شعرش را یکسره در خدمت اجتماع قرار دهد، دفترهای شعر او هیچگاه از شاخصه های رمانتیسم فردی خالی نمی شود. او شعر گفتن را با رمانتیسم فردی آغاز می کند و زمانی که مهم ترین دغدغه هایش به اجتماع مربوط می شود، شعرش رنگ رمانتیک اجتماعی به خود می گیرد و پس از آن هم ، بارها به سیاق رمانتیک های فردگرا شعر می گوید. در واقع مضمون شعر سایه هر چه باشد، زبان پر احساس و عاطفه قوی او، به آن رنگ و قالبی رمانتیک می بخشد.در این جستار، شاخصه های رمانتیکی چون، اندوه، عشق، تنهایی، همدلی با طبیعت، امید به آینده روشن، ستایش آزادی، نگرش رمانتیک به مرگ و مذهب و سمبل هایی چون قهرمان رمانتیک، در تمام دفترهای شعر سایه مورد بررسی قرار گرفته است

هوشنگ ابتهاج، رمانتیسم، رمانتیک فردی، رمانتیک اجتماعی