جلیل مسعودی فرد - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور مرکز بجنورد

هر اثر ادبی محصول شرایط اجتماعی خاصی است. حتی اگر آن اثر یک اثر عرفانی باشد و به ظاهر فارغ از دغدغه های اجتماعی تالیف شده باشد. این مقاله در پی آن است که مهم ترین اثر منثور مولوی، فیه مافیه، را از منظر جامعه شناسی ادبی نقد و تحلیل کند. روش پژوهش توصیفی است و با مبنا قراردادن نظریه ی کوهلر، به چهار عامل اساسی در پیدایش اثر وتفسیرپذیری آن اشاره شده است. فیه مافیه جلوه گاه اوضاع اجتماعی و احوال تاریخی آشفته و بی ثبات قرن هفتم است. مولانادر این اوضاع تلاش می کند با بی اعتنایی به حاکمان، از غرور کاذب آنان بکاهد و با نصیحت آنان و واسطه شدن میان آنان ومردم، قدری از آلام مردم را کاهش دهد. او در این اثر به نیاز مردم بی پناه و آواره ی ایرانی پاسخ میدهد.

مولوی، فیه مافیه، جامعه شناسی ادبیات، نقد جامعه شناسی ادبی، اوضاع اجتماعی، قرن هفتم