علیرضا سلیمانی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری - واحد علوم و تحقیقات تهران
اصغر نظریان - استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

در پژوهش حاضر بر اساس شاخصهای تعداد کاربران اینترنتی، سرعت اینترنت و تعداد بانکهای خارجی نقش و جایگاه کلانشهر تهران در میان کلان شهرهای کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه سنجش شده و ومیزان پراکنش و تمرکز فعالیتهای مرتبط با جهانی شدن ( 1- مکانهای اقتصادی (الف - بازار بورس، ب - بانکهای خارجی ج- شعبات مرکزی بانکها که تبادلات ارزی انجام می دهند د- شرکتهای تضامنی) 2- زیرساختهای ارتباط راه دور (الف - شرکتهای جهانگردی و سفرهای هوایی خارجی ب- شرکتهای اینترنتی ج - مراکز مخابراتی ارائه کننده خدمات راه دور د- ادارات پست مرکزی) 3- مکان عرضه صنایع دیجیتال (موبایل ، GPS و ماهواره) که جمعا شامل 9 شاخص است) در کلان شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته و همچنین چگونگی این پراکنش وارتباط آن با تراکم جمعیتی و مرکز تجاری شهر در محیط نرم افزار Arc GIS مقایسه و بررسی شده است. براساس مطالعات صورت گرفته چنین بر می آید که کلان شهر تهران به عنوان یکی از پرجمعیت ترین شهرهای جهان اسلا م از جایگاه ضعیفی در زنجیره شهرهای جهانی برخوردار است و رابطه معکوس بین تراکم جمعیتی و مکانیابی کاربریهای جهانی شدن در این شهر وجود دارد. و همچنین این نمودها بیشتر گرایش به مکانیابی در خارج از هسته تجاری شهر دارند.در ارتباط با تمرکز کاربریها یا پیوستگی مکانی آنها نیز می توان گفت که بیشتر این کاربریها نسبت به خود گرایش به همگرایی(تمرکز) دارند و کل کاربریهای مرتبط با جهانی شدن نسبت به یکدیگر نیز حالت همگرایی وتمرکز داشته که ضریب توزیع بالا نیز آن را تصدیق می کند. این عامل نشان می دهد که هنوز ارتباطات فیزیکی و چهره به چره در روند جهانی شدن تهران و فعالیتهای مرتبط با آن وجود دارد، لذا پژوهش حاضر با ارائه یک الگوی فاصله استاندارد برای مکان گزینی این فعالیتها نزدیکترین و بهینه ترین فاصله را برای دسترسی فعالان و مشتریان این بخش ارئه کرده است.

جهانی شدن، کلان شهرهای جهان اسلام، تمرکز، کشورهای در حال توسعه، واگرایی