علیرضا شانظری - استادیارزبان و ادبیات فارسی دانشگاه یاسوج
سیدرسول یزدان جو - دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات فارسی دانشگاه یاسوج

کهن الگوها ازضمیر ناخودآگاه جمعی افراد در دوره های اولیه آغازشده است ،از نظر یونگ و پیروانش، کهن الگوها قالبها و ظرفهای از پیش تعیین شده ای دارند که در رویاها و اسطوره ها نمود مییابند. در پهنه ی ادبیات فارسی، شاهنامه ی فردوسی در بر دارنده ی بخش عظیمی از این نمادها و کهن الگوهاست که مبتنی بر ناخوداگاه جمعی اقوامی، در طول سالیان متمادی بوده است. این پژوهش درصدد است تا دو عنصر آنیما و آنیموس را در روان شخصیت های منظومه ی شاهنامه دربخش پهلوانی طبق نظریات یونگ مورد تحلیل قراردهد این دو عامل تاثیری شگرف در انعکاس حوادث ورویدادهای داستان دارد و زمینه های کشمکش درشخصیت های داستان را ایجاد کرده است. عنصر مادینه(آنیما) به دو صورت مثبت (زال و رودابه، رستم وتهمینه، کاووس و مادر سیاوش، سیاوش و جریره و غیره) و منفی (خوان چهارم زنان جادوگر و رستم و اسفندیار) نمایان شده است. عنصرنرینه (آنیموس) به دو صورت مثبت ( شخصیت گردآفریددر داستان رزم سهراب وگردآفرید و شخصیت سیندخت درداستان زال و رودابه) منفی (سودابه درداستان سیاوش، نمایان است.

کهن الگو ،آنیما، آنیموس، شاهنامه