عندلیب الرحمان؛ شخصیت انسان گونه ی بلبل هزار دستان در عارفانه های مولوی

در میان مکاتب و رویکردهای ادبی مختلف، سمبولیسم یکی از شایسته ترین رویکردهای پژوهشی در مواجه ه با آثار مولاناست. سمبلها در کاربست مولانا، متنوع و در سه گونه ی انسانی، حیوانی و اشیاء نمادینند؛ در میان حیوانات نمادین، پرندگان و در میان پرندگان نمادین، بلبل خوش الحان و یا هزار دستان از بسامد بالایی برخوردار است. نگاهی به غزلیات شمس و مثنوی مولانا، خواننده را به بیش از 200مورد ذکر بلبل رهنمون می سازد. نگارندگان این جستار در پژوهش حاضر و مبتنی بر این چارچوب نظری، برآنندتا با به خوانش گرفتن آثار مولانا، به نیت و هدف این عارف رمزگرا از کاربرد پربسامد این پرنده پی برند و در همین راستا، به طبقه بندی صفات و ویژگی های ظاهری و عرفانی آن بپردازند. داده های این پژوهش نشان می دهد. که مولانا بلبل را نماد عاشقی می داند که از باغ وصال حق جدا شده و خود و شمس را بدان تشبیه می کند؛ حتی این پرنده را در عالم واقع نیز از باغ ملکوتی خداوند می داند و خود را نیز عندلیب الرحمن می خواند. در واقع یادکرد بلبل و بسامد بالای آن، یادکرد محبوب ازلی و ابدی و نماینده وی از دیدگاه مولانا شمس الدین تبریزی است. پژوهش حاضر، پژوهشی کاربردی است و داده ها به شیوه ی کتابخانه ای گردآوری شده است.

Keywords:

مولانا , عرفان , سمبل , پرندگان نمادین , بلبل.