بهارک ولی نیا - دانش آموخته ی دکتری زبان و ادبیات فارسی
محمد بهنام فر - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند
ابراهیم محمدی - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند

یکی از مولفه های اصلی رمانتیسم در ادبیات، بویژه شعر، رویکرد همدلانه به گذشته یا به تعبیر روشن تر گذشته گرایی است. این مولفه به آشکاری در شعر مهدی اخوان ثالث دیده میشود. شعر او تجلی گاه پرشکوه سنت، میراثدار فرهنگ، زبان وادبیات گذشته و سرشار از اشاره های آشکار و پنهان به اسطوره، حماسه و تاریخ است. حال پرسش این است: آیا رویکردهمدلانه اخوان به گذشته، با نوگرایی آشکارش در سطح شعر و اندیشه و بویژه روحیه انقلابی وی در عرصه اجتماع و سیاست، در تناقض نیست اگر چنین تناقضی هست، چگونه میتوان آن را توجیه و تحلیل کرد این پژوهش با تبیین زمینه رمانتیک شعر و اندیشه اخوان، تناقض یاد شده را تبیین میکند و خاستگاه و مبنای آن را گرایش رمانتیک اخوان به تاریخ وگذشته میداند؛ به تعبیر روشن تر، این مقاله نشان میدهد که گذشته گرایی رمانتیک اخوان، خود توجیه کننده رویکرد جدی او به سنت، در عین تجددطلبی و نوگرایی در ادبیات، اجتماع و سیاست است.

گذشته گرایی رمانتیک، شعر معاصر فارسی، شعر نو اخوان، اسطوره، حماسه، تاریخ