مهسا یوسفی - دانشجو کارشناسی، آموزش عالی دانش پژوهان پیشرو
شهرزاد اعتمادی - عضو هیات علمی آموزش عالی دانش پژوهان پیشرو

حس مکان به معنای ادراک ذهنی مردم از محیط و احساسات کم و بیش آگاهانه آنها از فضای پیرامون است؛ به گونه ای که فهم و احساس فرد با زمینه معنایی محیط پیوند خورده و یکپارچه می شود. امروزه اغلب فضاهای شهری متناسب با نیازهای مردم شکل نگرفته است و فضاهای شهری به محورهای عبوری، تجاری یا فضاهایی با کاربرد اتصال دهندگی صرف تبدیل شده است. نتیجه آن ظهور نابسامانی ها در کالبد و ایجاد سردرگمی برای مردم بر اساس نبود سلسله مراتب در طراحی و خوانایی در فضاهای عمومی به خصوص میادین شهری است. پژوهش حاضر در پی بررسی تاثیر عوامل کالبدی، در راستای شناسایی و تدوین ویژگی های کالبدی زمینه ساز حس مکان در میادین با هویت شهری می باشد. از این رو به روش توصیفی تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی ابتدا به مفهوم حس مکان از دیدگاه های مختلف پرداخته و سپس عوامل شکل دهنده آن بیان گردیده است و سپس با تشخیص راهبردهای بازآفرینی در زمینه کالبدی به تدوین شاخص های نهایی در این حیطه با توجه به این رویکرد پرداخته می شود. در پایان نیز الگویی از روند مطالعات انجام شده وراهکارهایی برای هر یک از شاخص های تدوین شده جهت استفاده در طراحی، برنامه ریزی و مدیریت هرچه بهتر فضاهای شهری ناکارآمد ارایه شده است. نتایج حاصله حاکی از آن است که ایجاد خوانایی، حس دعوت کنندگی، رعایت تناسبات بصری و ... نقش بسزایی در بازآفرینی میادین ناکارآمد شهری با تاسی از حس مکان دارند.

مکان، حس مکان، مولفه های کالبدی، بازآفرینی