زاگرس زند - دانشجوی دکتری تاریخ ایران باستان دانشگاه تهران. مدرس دانشگاه پیام نور کرج

کتیبه های به جا مانده از دوران ساسانی با الفبای گوناگون در چهار دسته قرار می گیرند که این جستار به شرح گروه نخست، سنگ نوشته های شاهان و بزرگان ساسانی، خواهد پرداخت. این کتیبه ها بیشتر به زبان فارسی میانه و بر روی سنگ، گل، گچ، فلز، پوست و سفال نوشته یا کنده شده اند که بیشتر به خط منفصل نوشته شده اند. بیشتر سنگ نوشته های دوران نخست ساسانی سه زبانه یا دو زبانه با ترجمه هایی به پارتی و یونانی هستند. با توجه به موضوعات و محتویات این کتیبه ها و میزان ارزش آنها، این متون در چهار دسته ی تاریخی- فرهنگی، زبانی، ادبی و سیاسی- اجتماعی ارزیابی و تفسیر شده اند. این موارد نشان می دهد که این دسته از کتیبه ها چه میزان و در چه زمینه هایی از پژوهشهای ایران شناسی ارزشمند هستند. از آن میان می توان به مواردی چون اندیشه ی سیاسی، دین شناسی، زبان شناسی، تاریخ سیاسی، جنگ های با رومیان، فرهنگ مردم، ادبیات ایران باستان، جغرافیای تاریخی و بخش بندی های کشوری اشاره کرد.

ایران باستان، زبان فارسی میانه، ساسانیان، کتیبه های فارسی میانه، منابع ایران باستان