فرهاد نظری - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی واحد همدان دانشگاه آزاد اسلامی همدان ایران
لیلی مجیدی - دبیر آموزش و پرورش ناحیه ی یک همدان

ادبیات غنایی یکی از گسترده ترین بخش آثار ادبی ا ست. این نوع ادبی، گونه های متعددی را در خود جای داده که یکی از این گونه ها، شکواییه است. شاعر در آن به بیان ناملایمات زندگی پرداخته و از غفلت و بی عملی، وابستگی به دنیا، ریا و زهد ظاهری، تعصب بیجا، تنبلی، جور و جفای جهان، بی وفایی چرخ و فلک، نابسامانی های اجتماعی و سیاسی و… شکایت می کند. شکواییه ها انواع مختلفی دارند و به پنج دسته ی اصلی شخصی، اجتماعی، سیاسی، عرفانی و فلسفی تقسیم می شوند. شکواییه در هر انسانی به صورت غریزی وجود دارد. از آنجا که شاعران، جزء لطیف ترین وحساس ترین مردمان بوده و با دید ظریف تری به مسایل می نگرند.لذا با زبانی متفاوت به بیان این نوع ادبیات می پردازند و در این مقاله نیزکوشش شده تا شکواییه در دیوان بیدل دهلوی بررسی شود. و این برر سی، در شنا ساندن روحیه ی حساس و ظریف او مهم تلقی می گردد. با جستجو در شعر فارسی، به این نتیجه می رسیم که در همه ی ادوار شعر فارسی شکواییه وجود دارد. و بیدل دهلوی، نیز یگانه شاعری است که مستجمع جمیع تمامی شعرای سبک هندی، به شمار آمده و این مطلب اهمیت بررسی شعر ایشان را دو چندان می کند.

ادبیات غنایی، شکواییه، دیوان، بیدل دهلوی