فاطمه زمانی - دکتری زبان و ادبیات فارسی- مدرس دانشگاه سمنان
مهناز سخاوت زاده - دانش آموخنه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان

زاویه دید یکی از عناصر اصلی داستان و در حقیقت یکی از معیارهای اساسی نقد و بررسی آثار داستانی است. میزان موفقیت یا عدم موفقیت یک اثر داستانی تا حد زیادی به چگونگی انتخاب این عنصر بستگی دارد. زاویه دید، دیدگاه و هدف و جایگاه نویسنده را در روایت نشان می دهد. اینکه نویسنده از چه زاویه ای به داستان می نگرد و یا هدف او از انتخاب این نوع زاویه دید چه بوده است تا حد زیادی به درک خواننده از اثر و ارزیابی او کمک می کند. این مقاله، با مقایسه ی زاویه دید در نمایشنامه ی شب هزار و یکم/ ا نوشته ی بهرام بیضایی و داستان ضحاک در شاهنامه، نشان می دهد اولا زاویه دید انتخاب شده در هر روایت، تاثیر متفاوتی بر روی درک و دریافت خواننده از میگدازد و ثانیا بیضایی با تغییر زاویه دید از دانای کل - که فردوسی از آن بهره گرفته به راوی اول شخص ( راوی- قهرمان / راوی- ناظر) به بازآفرینی اسطوره می پردازد و از این طریق به درون شخصیت های اسطوره ای راه می یابد و افکار و احساسات آنان را از زبان خودشان به نمایش می گذارد.

روایت، زاویه دید، شاهنامه، نمایشنامه شب هزار و یکم، بهرام بیضایی