بازتاب نمادین نقش مایه گیاه هوم بر پارچه های ساسانی با تکیه بر اسطوره

نقشه ای نمادین به کار گرفته شده در آثار هنری، نمایانگر بسیاری از مفاهیم است، که با باورهای هر فرهنگ و تمدنی پیوند ناگسستنی دارد. در این میان اساطیر از جایگاه ویژه ای برای شناخت و تفسیر این نمادها برخوردارند، زیرا علاوه براینکه محتوای دینی و اسطوره ای اقوام گذشته را در بر دارند، روشن گر اوضاع فرهنگی و اجتماعی دوران خویش نیز می باشند. نقوش نمادین را می توان از دریچه زبان گویایشان یعنی آثار هنری باز شناخت. یکی ازآثار هنری که نقشمایه ها ، فرهنگ و باورهارا به زیبایی نمایان می سازد و از مهمترین ابزار انتقال فرهنگ دردوره باستان است پارچه ها هستند. موضوعات و نقوش گوناگونی در پارچه بافی دوره ساسانی به کار برده شده ا ست که هر یک از آنها مفاهیمی در ارتباط با فرهنگ ایرانی را همراه خود دارند. اما تقریبا هیچ کدام از نقش مایه ها رازگونگی و تقدس گیاه هوم ونقش آن در ارتباط با اسطوره و جهان بینی مذهبی دوره ساسانی را تا این اندازه نمایان نمی کنند. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی و به شیوه کتابخانه ای تنظیم شده است، سعی شده است نقش مایه تزیینی گیاه هوم بر پارچه های ساسانی از دیدگاه تجلی نمادین آن مورد بررسی قرار گیردو سپس با شناخت اندیشه های اساطیری و دینی دوره مفاهیم آن را شناسایی و بیان کند. بنابر این ابتدا هنر دوره ساسانی و پیرو آن پارچه بافی مورد توجه قرار گرفته است و پس از آن به مفاهیم گیاه هوم در اسطوره و آیین زردشت پرداخته شده است. اینگونه به نظر می رسد نقش مایه مزبور جدا از جنبه تزیینی، دارای معنای نمادین است که در بستر اسطوره ودین شکل گرفته است. هنرمند این عصر علاوه بر آشنایی با معیارهای زیبایی و مهارت فنی با شناخت از مفاهیم و باورها به اثر خود روح و معنا بخشیده است.

Keywords:

هوم , اسطوره , ساسانی , نقش مایه , طراحی پارچه