بررسی اثر شلاقی در زنجیره تامین زعفران

زعفران کالایی با ارزش اقتصادی بالا و از جهاتی متناسب با کشاورزی ایران است. درصد زیادی از زعفران جهان در ایران تولید میشود. زنجیره تامین به کلیه فعالیتها از زمان تولید تا مصرف گفته میشود. زنجیره تامین زعفران شامل تولیدکننده و بنگاه های بسته بندی و فرآوری در داخل وخارج و توزیعکنندگان و خرده فروشان میباشد. در زنجیره های تامین، عدم اطلاع از مقدار دقیق میزان تقاضا، سبب بیشتر شدن مقدار سفارشات از آنچه که مورد نیاز است، میشود. در نتیجه، تغییرات ناخوشایندی در مقدار تقاضا و سفارشات صورت میگیرد. یکی از چالشهای اساسی زنجیره تامین، بحث اثر شلاقی و عوامل موثر برآن می-باشد. طبق مطالعات صورت گرفته برای محاسبه اثر شلاقی و پیشبینی تقاضا در زنجیره تامین، روشهای مختلفی از جمله روشهای میانگین متحرک هموارسازی نمایی و رگرسیون خطی وجود دارد که در این بررسی سعی شده است با استفاده از روش میانگین متحرک دریک زنجیره تامین سه سطحی تک محصولی و با داده های سری زمانی مربوط به سطح تولیدکننده و سطح مصرف چه در داخل و چه در خارج طی سالهای 1395 -1374 به بررسی پدیده اثر شلاقی پرداخته شود. اصولا از علل بوجود آمدن اثر شلاقی میتوان به عدم وجود اطلاعات مربوط به تقاضا در زنجیره تامین، نوسانات قیمت، بازاریابی نادرست و غیره اشاره نمود که در مجموع سبب به وجود آمدن مازاد تولید میشود. با پژوهش صورت گرفته، میزان اثر شلاقی به دست آمده برای زعفران معادل 1/43 میباشد لذا شواهد نشاندهنده وجود اثر شلاقی و مازاد محصول است. درصورت اعمال سیاست-هایی از جمله تبلیغات میتوان مصرف را بالا برده و مانع از به وجود آمدن مازاد این محصول و در نتیجه اثر شلاقی شد.

Keywords:

زنجیره تامین , اثرشلاقی , زعفران , میانگین متحرک.