ارایه یک مدل ریاضی مبتنی بر نظریه صف جهت بهینه سازی عملیات حمل ونقل عمومی در لجستیک شهری

با افزایش جمعیت شهرها و پیدایش تعداد زیادی کلانشهر در سطح دنیا، مسایل و مشکلات زیادی درزمینه ی حمل ونقل درون شهری ایجاد شده است. مدلسازی لجستیک شهری در حل این مسایل پیچیدهموثر خواهد بود. یکی از مسایل مهم در این زمینه چگونگی ارتقای کیفیت ارایه خدمات حمل ونقلعمومی به مسافران است. روش های علمی و منطقی اتخاذشده در توزیع امکانات حمل ونقل عمومیشهری می تواند در ارتقای بهره وری خدمات اتوبوس، صرفه جویی در هزینه خدمات و راحتی استفاده ازاتوبوس موثر باشد. نظریه صف پدیده صف در سیستم خدمات را که ناشی از ازدحام تقاضا است، بررسی وتحلیل می کند. نظریه صف می تواند در بهینه سازی توزیع امکانات حمل ونقل عمومی درون شهری استفادهشود. اتوبوس های شهری به عنوان یکی از رایج ترین وسایل حمل و نقل عمومی می توانند به عنوانپنجره های پویای خدمت دهی، مسافران به عنوان متقاضی خدمت و زمان اعزام اتوبوس به عنوان زمانانتظار در نظر گرفته شوند. مدت زمان خدمت دهی و مدت زمان بین ورودهای متوالی مسافران را تقریبامی توان با توزیع نمایی در نظر گرفت. با توجه به نرخ ثابت حمل مسافر، مدل صف (M/M/1/N(ij خدماتاتوبوس را می توان راه اندازی و با کمک داده های حاصل از بررسی مبدا- مقصد جریان مسافر، پارامترهایتوزیع نمایی را می توان تعیین کرد. با توجه به محاسبه تعداد مسافر موجود در اتوبوس بین هر دوایستگاه، ظرفیت در هر ایستگاه می تواند تعیین شود. سپس با استفاده از مدل صف، اعزام اتوبوس هابهینه سازی می شود. مثال عددی نشان میدهد که در صورت به کارگیری مدل ارایه شده در مساله اعزاماتوبوس ها، نتایج رضایت بخشی می تواند به دست آید.

Keywords:

حمل ونقل عمومی , لجستیک شهری , نظریه صف , توزیع نمایی , اعزام اتوبوس شهری