علیرضا حسنی - عضو هییت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان
اشرف خدادادی - دانشجوی دکتری حقوق بین الملل عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان

شرکت های چند ملیتی یا فراملی، ریشه در تجارت کمپانی های هند شرقی و هودسن بی، دارند. این شرکت ها، پس از جنگجهانی دوم، رشد کرده و با بهره گیری از تجارت آزاد، رونق راه های ارتباطی بری و بحری، بحران انباشت سرمایه و مدیریت بهینهدر کشورهای توسعه یافته و وجود منابع طبیعی و نیروی انسانی ارزان در کشورهای در حال توسعه، اقدام به سرمایه گذاریفرامرزی، در قطب های صنعتی این کشورها، نمودند. نتیجه حاصل از این پژوهش که مطالب آن به روش توصیفی از نوع تحلیلاسنادی گردآوری شده اند، نشان از آن دارد که حضور و فعالیت شرکت های چند ملیتی یا فراملی، در قلمروهای حقوقی گوناگون،باعث شد تا سازمان ملل متحد به منظور تدوین قواعد و مقرراتی برای این شرکت ها، پیش نویسی را از سال 1975 تا 1988 درچندین اجلاس، تهیه نموده و در آخرین اجلاس خود، مقرراتی را که در برگیرنده مسایل ماهوی، از قبیل: نحوه ملی کردن، مصادرهو پرداخت غرامت است را تنظیم نماید. امروزه، رفتار این شرکت ها، با خودکنترلی، کنترل داخلی و کنترل خارجی در کشورهایمیزبان، تعدیل یافته و دارای مسیولیت هایی نیز می باشند که مسیولیت جهانی آن ها، بیشتر در حوزه حقوق بین الملل عمومی،تعهدات عام الشمول و قواعد امری بوده که شایع ترین حوزه های مسیولیت این شرکت ها، حوزه های حقوق بشری و زیستمحیطی است که ابعادی جهانی داشته و با کل جامعه بشری نیز در ارتباط می باشند.

مسیولیت جهانی، شرکت های چندملیتی، مقررات، کنترل حقوقی، سرمایه، مدیریت، نیروی انسانی