محمد سعیدی مهر - دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تربیت مدرس
مریم باروتی - دانشجوی دکتری فلسفه، دانشگاه تربیت مدرس

در آثار علامه طباطبایی، دست کم سه دیدگاه متفاوت درباره نحوه اتصاف ذات الهی به صفات فعل مشاهده می شود: عینیت صفات فعل با ذات؛ زیادت صفات فعل بر ذات؛ وعدم اتصاف ذات به صفات فعل، چه به نحو زیادت و چه به نحو عینیت. حال پرسش این است که آیا او به سه دیدگاه متعارض در این باره باور داشته؛ یا این دیدگاه های سه گانه،متعارض نیستند و با یکدیگر جمع می شوند به نظر میرسد این سه دیدگاه، بر مبنای اعتبارات متفاوت شکل گرفته اند و در طول یکدیگر قرار دارند. بنابراین با تفکیکاعتبارات میتوان این سه دیدگاه را سازگار دانست: یعنی دیدگاه عینیت بر پایه اعتبار حقیقه صفات فعل شکل می گیرد؛ دیدگاه زیادت بر اعتبار رقیقه صفات فعل و نگاهوحدت انگار به آنها استوار است؛ و دیدگاه عدم اتصاف نیز از نگاه کثرت انگار به فعل سرچشمه می گیرد.

صفات الهی، صفات فعل، ذات خدا، علامه طباطبایی