احمد پورقاسم شادهی - دانشجوی دکتری فلسفه تطبیقی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
ریحانه سادات عظیمی - دانشجوی دکتری فلسفه تطبیقی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
امیرعباس علیزمانی - دانشیار گروه فلسفه دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران

مولفه های کانتی و ویتگنشتاینی در شبکه تفکرات جان هیک موجب شده است او معنای عملی زندگی را مطرح کند و آن را در پرتو رابطه ای دو طرفه بین انسان و جهان بررسی کند. در نگرش او جهان جایگاهی است که انسان زندگی خود را در آن تجربه می کند، و تفسیر جهان در پرتو خوش بینی کیهانی ملاحظه می شود مفهومی که دارای دو مولفه غایت ریوف خیر و ساختار متناسب با این غایت از جهان است آگاهی دینی در نظر جان هیک بالاترین سطح آگاهی است و خوش بینی کیهانی به باوریهای دینی نیز در نسبتی خاص با باورهای دینی قرار می گیرد. او جستجو برای یافتن معنای عملی زندگی چرخشی در پرسش از معنای زندگی ایجاد می کند و در آغاز این مسیر ابتدا آن را به پرسش از ماهیت جهان تبدیل می کند و در گام بعد پرسش از ماهیت جهان را نیز به پرسش از چیستی مولفه های دینی ای که توصیف بهتری از ماهیت جهان ارایه می دهند تغییر می دهد. نوشتار حاضر با رویکرد تحلیلی ابتدا به توضیح نظریه جان هیک در باب معنای عملی زندگی ، سطوح مختلف آگاهی، و خوش بینی کیهانی می پرداز د و در مرحله بعد در نقد نگاه جان هیک مسایلی چون عدم انحصار این نظریه به ادیان ابراهیمی و بیرون نگه داشتن ادیان غیرابراهیمی از دایره شمول آن و عدم استلزام بین خوش بینی کیهانی و باورهای دینی را بررسی می کند.

معنای زندگی، معنای عملی زندگی، جان هیک، خوش بینی کیهانی