جهانگیر مسعودی - دانشیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد

در بحث پردامنه عقل و نقل ، که گاه با عنناوین دیگری چون عقل و وحی یا عقل و دین نیز از آن یاد می شود، چهار نظریه معروف با یکدیگر رقابت می کنند: اصالت عقل، اصالت نقل، تقدم عقل، تقدم نقل در این جستار، ضمن تشریح محل نزاع و دیدگاه هریک از قایلان به چهار نظریه مذکور، استدلال شده است که هیچ از آنها قابل دفاع نیست و باید در پی نظریه ای بدیل بود. نگارنده نظریه ای را با عنوان رویکرد گفتگویی و توافقی میان عقل و نقل یا، به تعبیری فنی تر، دیالکتیک هرمنوتیکال عقل و نقل طرح کرده است. و به کمک برخی مبانی هرمنوتیک فلسفی به تبین آن پرداخته است. این دیدگاه از نواقص چهار دیدگاه یاد شده خالی است. به عقیده نگارنده دیدگاه مطرح شده در سلوک فکری فیلسوفان صدرایی و از همه مشخص تر ملاصدرا دارای سابقه پیشنه است، هرچند نه با این عنوان و آوازه.

عقل و نقل، تقدم عقل، تقدم نقل، اصالت عقل اصالت نقل، هرمنوتیک فلسفی، دیالکتیک هرمنوتیکال عقل و دین