ام هانی جراحی - دانشآموخته دکتری کلام، گرایش فلسفه دین و مسایل جدید کلامی، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران
عبدالرسول کشفی - دانشیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

از مسایل مرتبط با دعای حاجت چگونگی تاثیر این نوع دعا بر جهان مادی است، جهانی تحت حاکمیت قوانین استثناناپذیر. از یک سو، اجابت دعا امری قطعی تلقی می شود و از سوی دیگر، قوانین جهان طبیعت نقض ناپذیر محسوب می گردد. در باب این مسیله، مقاله به بررسی تطبیقی آرای دو متفکر، استاد مرتضی مطهری و النور استامپ، می پردازد، دو متفکری که جهان را قانونمند و در عین حال دعا را نیز موثر می دانند. یافته های تحقیق نشان می دهد باور به اختیار از مهم ترین مبانیای است که هر دو فیلسوف به آن پای بندند. تفاوت مهم دو اندیشمند دیدگاه آنها در باب تعینگرایی است. استاد مطهری به تعین گرایی قایل است و از طریق بحث قضا و قدر می کوشد پاسخی برای مسیله پیش گفته بیابد، در حالی که النور استامپ تعین گرایی را انکار می کند و با پذیرش عدم قطعیت، راه خود را برای علت معد دیدن خداوند علاوه بر علت مفیض بودن او باز می کند و از این طریق مسیله دعا را پاسخ می گوید.

دعا، نظم طبیعی جهان، قانون علیت، قضا و قدر، مطهری، استامپ