سیدمرتضی هزاوه ای - عضو هییت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه بوعلی همدان

توسعه نیافتگی ایران و راه های برون رفت از این وضعیت، محور مباحث و نقطه عزیمت بسیاری از مطالعات و پژوهش های توسعه در ایران محسوب می شود. از سوی دیگر، جنبش های اجتماعی دوران معاصر ایران، و به ویژه انقلاب اسلامی، در راستای تحقق پیشرفت و آبادانی و توسعه کشور رخ داده اند. به دنبال تحولات ذهنی ایرانیان در پایان قرن 19 م و راهیابی اندیشه تجدد در ایران تاکنون اقدامات و سیاست ها و برنامه های مختلفی برای توسعه ایران پیشنهاد، تدوین و اجرا شده است و نیز رهیافت های مختلفی برای عوامل توسعه نیافتگی مطرح شده و راهکارهای نیز ارایه شده است. رهیافت های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، و اقتصاد سیاسی عمده ترین این رهیافت هاست. مقاله حاضر درصدد است ضمن تبیین رهیافت های پیش گفته، نگاه متفاوتی از مسیله توسعه نیافتگی های ایران و عامل اصلی آن ارایه کند. نویسنده اعتقاد دارد کلیه اقدامات و سیاست های توسعه در ایران معاصر به دلایل فرهنگی ، سیاسی و اقتصادی موردنظر در رهیافت های پیش ناکام نمانده است. بلکه تاثیرپذیری این سیاست ها و اقدامات از الگوهای مسلط غربی به ویژه در دولت های پهلوی دوم و جمهوری اسلامی عامل اصلی ناکامی سیاست های توسعه در ایران بوده و است و غلبه گفتمانی توسعه غربی در جهان با سیاست های موردنظر در ایارن همسویی داشته و بدون آنکه مقتضیات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی ایران در این سیاست ها لحاظ شوند، به صورت کاربست غیر انتقادی به کار رفته اند.

توسعه، توسعه نیافتگی، سیاست توسعه، الگوی توسعه ایران