محمود کریمی - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق (ع)
سعید طاووسی مسرور - کارشناسی ارشد تاریخ تشیع از دانشگاه امام صادق (ع)

در منابع روایی اهل تسنن و شیعه روایات فراوانی در باب فضایل و یا احیانا ذم برخی شهرها و سرزمی نها وارد شده است چنا ن که در برخی جوامع حدیثی، باب یاابوابی به ذکر این روایات اختصاص داده شده و یا درباره این احادیث تالیف مستقل صورت گرفته است. در این میان، این نکته قابل توجه است که به تصریح حدیث شناسان فریقین، شمار زیادی از این روایات مجعول است. گذشته از انگیزه های مذهبی، یکی از مهم ترین علل جعل ای نگونه روایات، انگیزه های سیاسی است. مقاله حاضر با اتخاذ روش توصیفی تحلیلی و با ارایه شواهد عینی، به بیان انگیزه های گوناگون سیاسی در جعل روایات مدح و ذم بلاد می پردازد. برای این منظور نویسنده ضمن اشاره به الگوی تحلیلی مبتنی بر رابطه حدیث قدرت که ریشه در نفوذ معنوی احادیث در مخاطبان و انگیزش عملی آنها دارد، سعی نموده نشان دهد که چگونه پار های از حاکمان بنی امیه یا بنی عباس از این مزیت استفاده کرده و با جعل احادیث، اهداف سیاس یشان را دنبال نموده اند

جعل حدیث، احادیث موضوع، انگیزه های سیاسی، خلفا، بنی امیه، بنی عباس، فتوحات، مرابطه