حمید زارع ابیانه - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه بوعلی سینا
صبا سقایی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه بوعلی سینا
فرناز ارشاد فتح - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه بوعلی سینا
حامد نوذری

با توجه به اھمیت تبخیر- تعرق در کشاورزی و برنامه ریزی منابع آب کشور، الگوسازی و شبیه سازی آن ھمواره مورد توجه پژوھشگران بوده است. روش مدلسازی باکس- جنکینز برای دستیابی به این ھدف با توجه به تکرارپذیری داده ھای تبخیر- تعرق از کارایی بیشتری برخوردار است. در این پژوھش متوسط تبخیر- تعرق ماھانه براساس داده ھای هواشناسی 22 ساله در پنج ایستگاه استان کرمانشاه از روش پنمن مانتیث فایو 56 محاسبه شد، و تغییرات سری زمانی تبخیر- تعرق آنھا مورد مطالعه قرار گرفت. از 21 سال اطلاعات تولیدی برای مدلسازی براساس روش SARIMA استفاده شد، و شروط نرمال، تصادفی و مستقل بودن باقی مانده ھای مدل ھای برازش داده شده بررسی شد. بدین ترتیب، الگوھای نھایی تبخیر- تعرق برای ایستگاهھای کرمانشاه SARIMA(0،1،2)×(1،1،1)12 و کنگاور SARIMA(1،1،3)×(1،1،0)12 و سر پل ذهاب SARIMA(2،1،2)×(1،1،1)12 و روانسر SARIMA(1،1،3)×(1،0،1)12 و اسلام آباد غرب SARIMA(1،1،1)×(1،1،0)12 پیشنھاد می شوند. در ایت از مدل ھای انتخاب شده برای پیش بینی تبخیر- تعرق 12 ماھه که در انتخاب مدل دخالت داده نشده بودند (مدل آموزش ندیده است) استفاده و نتایج آن با مقادیر واقعی محاسبه شده مقایسه شد. دقت پیش بینی ھا در سال 2009 ، به ترتیب با توجه به مقادیر RMSE و r، در ایستگاه ھای کرمانشاه 0/38 میلی متر و 0/99، سرپل ذھاب 0/37 میلی متر و 0/99، کنگاور 0/40 میلی متر و 0/99 نسبت به ایستگاه های روانسر 1/03 میلی متر و 0/99، اسلام آباد 0/91 میلی متر و 0/98 بهتر است.

پنمن مانتیث، سری زمانی ساریما، کرمانشاه