سید مسعود مصطفوی دارانی - دانشجوی دکترای اقلیم شناسی کشاورزی، گروه اقلیم شناسی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان
جواد خوشحال دستجردی - دانشیار گروه اقلیم شناسی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان
راجر استون - استاد اقلیم شناسی، دانشگاه کویینزلند جنوبی استرالیا، رییس مرکز بین المللی علوم اقلیم کاربردی
فریبرز عباسی - استاد رشته آبیاری و زهکشی، موسسه تحقیقات مهندسی کشاورزی کرج

گیاه جو (Hordeum Vulgare. L) منبع غذایی مھمی برای تغذیه انسان و دام است و از لحاظ سطح زیر کشت دومین غله مھم ایران به شمار می رود. ھدف از انجام این پژوھش، ارایه روشی برای پیش بینی عملکرد گیاه جو به کمک تلفیق یک مدل زراعی با شاخص ھای اقلیمی دور پیوندی در کبوترآباد اصفھان می باشد. به این منظور، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات ھواشناسی کشاورزی کبوترآباد اصفھان طی سال ھای زراعی 91-90 و 92-91 انجام شد. پس از صحت و اعتبارسنجی مدل گیاھی AquaCrop طی دو سال زراعی، عملکرد دانه با استفاده از داده ھای تاریخی یک دوره 15 ساله اعتبارسنجی شد. سپس عملکرد دانه برای دوره 62 ساله (1392-1330) آمار ھواشناسی شبیه سازی گردید. بانک اطلاعاتی ماھانه 5 فاز شاخص نوسان جنوبی و 3 فاز شاخص دو قطبی اقیانوس ھند به عنوان دو شاخص دورپیوندی برای 3 ماه پیش از تاریخ کاشت (شھریور، مھر، آبان) از سال 1330 لغایت 1392 انتخاب و توزیع احتمالات تجمعی عملکرد شبیه سازی شده محاسبه گردید. نتایج نشان داد به جز فازھای دوقطبی اقیانوس ھند در ماه آبان، اختلاف معنی داری بین فازھای مختلف وجود ندارد. آزمون کروسکال-والیس اختلاف معنی داری (P=0/005) را بین فازھای دو قطبی اقیانوس ھند نشان داد و آزمون من- ویتنی بیانگر اختلاف معنی داری بین فازھای نرمال و منفی (P=0/012) و مثبت و منفی (P=0/006) شاخص مذکور بود. از آنجا که پیش بینی ھای 3 تا 6 ماھه نوسان دو قطبی اقیانوس ھند بر اساس خروجی ھای مدل ھای اقلیمی قابل دسترس می باشند، امکان پیش بینی عملکرد 3 ماه پیش از کاشت وجود داشته و در شرایط وقوع فازھای منفی و مثبت نوسان دو قطبی اقیانوس ھند، مدیریت عملیات مزرعه ای نظیر استفاده از ارقام مقاوم به خشکی، کاھش تراکم و سایر راھبردھای سازگار با شرایط خشکی می تواند مد نظر قرار گیرد.

مدل AquaCrop، شاخص نوسان جنوبی، شاخص دو قطبی اقیانوس ھند، پیش بینی فصلی