محمد دارند - استادیار گروه آب و هواشناسی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان

هدف از این مطالعه ارایه الگویی برای خوشه بندی مکانی بارش ھای ایران می باشد. به این منظور، از داده ھای روزانه بارش میان یابی شده یک پایگاه داده موسوم به اسفزاری طی بازه زمانی 1340/1/1 تا 1383/10/11 استفاده شده است. بر اساس محدوده جغرافیایی ایران و دوره زمانی مطالعه یک پایگاه داده در ابعاد 7187×15992 کھ بر روی سطرھا زمان (روز) و بر روی ستون ھا مکان قرار داشت، تشکیل شد. برای ھرروز تقویمی از سال و ھر سلول مکانی، مقادیر بارش سنگین و ابرسنگین به ترتیب بر پایه صدک 95 و 99 به صورت جداگانه محاسبه و دو پایگا داده در ابعاد 366×7187 برای دو آستانه یاد شده ایجاد شد. پھنه بندی به کمک تحلیل خوشه ای پایگانی با روش ادغام صورت گرفت. برای گزینش شمار خوشه ھا از 11 نمایه کنترل کیفیت پراش درون گروھی استفاده شد. تعیین شمار بھینه خوشه ھا برای دو پایگاه داده، بر پای برازش نمایه ھا صورت گرفت. بر اساس نتایج حاصل از برازش 11 نمایه بر روی خوشه بندی ھای مختلف، ایران زمین به 5 ناحیه ھمگن بارش سنگین و ابرسنگین قابل پھنه بندی است. برای ھرکدام از پھنه ھا سری زمانی روزانه و ماھانه آستانه ھای بارش محاسبه گردید. یافته ھا به طور کلی نشان داد که نمایه ھای کنترل کیفیت به کارگرفته شده ازکارآیی و دقت مناسبی جھت شناسایی و پایش مکانی مناطق ھمگن بارش سنگین و ابرسنگین ایران برخوردارند.

پھنه بندی، بارش سنگین و ابرسنگین، ایران، تحلیل خوشه ای