محمدناصر هاشمی - مدیر کل هواشناسی استان مرکزی
محسن کریمی - رئیس امور دیدبانی هواشناسی استان مرکزی
معصومه زاوشی - سرپرست روابط عمومی هواشناسی استان مرکزی

درفصل زمستان در اکثر اوقات، دمایی که توسط بدن انسان احساس می شود، بسیار سردتر و خنکتر از دمای واقعی هوایی است که در ایستگاههای هواشناسی اندازه گیری می شود و این تناقض باعث شده تا سازمان هواشناسی به عدم گزارش صحیح وضعیت دمایی هوا متهم گردد. در حالی که دمای فیزیکی که در ایستگاههای هواشناسی، در محیط و شرایط استاندارد جعبه اسکرین اندازه گیری می شود با دمای احساسی که بدن انسان احساس می کند متفاوت و دو مقوله جدای از هم است. سیستم تعادل دمایی پوست بدن انسان به گونه ای است که با انجام عمل تبخیر و مصرف گرمای نهان تبخیر، دمای خود را تعدیل می نماید و از آنجایی که تبخیر با وزش باد نسبت مستقیم دارد با افزایش سرعت باد گرمای نهان تبخیر بیشتری مصرف و سرمایش بیشتری احساس می شود لذا دمای احساسی بدن انسان به شدت تابعی از سرعت وزش باد است و این دمای احساسی اصطلاحاً به دمای سوزباد (Wind chill) معروف است. سرمایش باد به دمای محسوس (دمای حسی) گویند که بدن آن را هنگامی که در معرض باد قرار می‌گیرد،حس می‌کند. سرمایش باد تابعی از دمای هوا و سرعت باد است. دمای سرمایش باد همیشه کمتر از دمای واقعی هوا است به جز در دماهای بالاتر که تأثیر سرمایش باد ناچیز است. امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا در کنار دمای فیزیکی هوا، دمای احساسی سوزباد اعلام و حتی پیش بینی می شود و از طریق رسانه های گروهی به اطلاع عموم می رسد و در شرایط بحرانی سردی هوا جهت تعطیلی و یا نیمه فعالی مدارس و مراکز آموزشی از دمای احساسی استفاده می شود. چیزی که به واقعیت نزدیک تر و قابلیت استفاده بیشتری دارد. اما متاسفانه تصمیمات و قوانین موجود در آموزش و پرورش درخصوص شرایط حاد سردی هوا بر اساس دمای فیزیکی لحاظ شده و دمای احساسی بدن در نظر گرفته نشده است. برای مثال دمای فیزیکی اندازه گیری شده در ایستگاه اراک در مورخه 18/10/1386 در ساعت 09 گرینویچ (ساعت 30/12 محلی)15- درجه سلسیوس بوده در حالی که دمای احساسی آن با سرعت باد برابر 3 متر بر ثانیه(11 کلیومتر بر ساعت) برابر 22- می شود که 7 درجه سردتر از مقدار دمای فیزیکی اندازه گیری شده است. در این پژوهش اطلاعات و داده های دمایی در سال 1386 در ایستگاه هواشناسی سینوپتیک اراک (40769) مورد بررسی قرار گرفته و دمای سوزباد آن محاسبه و با دمای فیزیکی مقایسه شده است. همچنین پیرامون رابطه و فرمول محاسباتی سوزباد، شاخص سوزباد (Wind Chill Index) و جدول شاخص سوزباد مطالب به تفصیل آورده شده است.

دمای سوزباد-دمای فیزیکی هوا- شاخص سوز