بینش کلامی پایندانی در شعر فارسی

مقوله پایندانی از مباحث اصلی کلامی سده های نخستین اسلامی است که همواره محل اختلاف و نزاع متکلمان بوده و خود به دنبال مسیله جبر و اختیار و مباحث کلامی دیگری چون تقدیر، عدل، رویت و... در بین مسلمانان مطرح شده است و داغ شدن مناقشه های کلامی را بین معتزله و اشاعره و بعدها شیعه در پی داشته که به کندوکاو درباره این مسیله و طرح آراء منجر شده است. در این مقال برآنیم که پس از بحثی کوتاه درباره چگونگی تکوین آن و مقایسه آرای بزرگان این فرق درباره پایندانی، به نمود آن در شعر فارسی به ویژه بین شاعران عارف مسلک و برجسته سده های ششم و هفتم مانند سنایی، عطار، مولوی و سعدی بپردازیم و رویکرد آنها را به این مسیله نشان دهیم

Keywords:

پایندانی , علم کلام , معتزله , اشاعره , شیعه شعر فارسی