تیمور مالمیر - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
فاطمه قادری - کارشناس ارشد دانشگاه کردستان

رمان ماکان عذاب آخرین رمان چاپ شده ابوتراب خسروی است. اهمیتی که خسروی برای کلمه و کتابت قایل است و سبک پسامدرنی که به کمک کلمه ایجاد می کند در این داستان نیز همچنان تداوم یافته است؛ اما تلاش نویسنده برای ایجاد فضا و شگرد تازه، سبب پیچیدگی داستان شده است. برای دریافت اسباب این پیچیدگی و فهم و تحلیل متن، با استفاده از عناصر غیرروایی، دلالت ضمنی نشانه ها و تقابل دو گانه ای که در کنش دلالت وجود دارد، به تحلیل ژرف ساخت داستان و تبیین پیوند آن با شگرد نویسنده پرداخته ایم. ژرف ساخت اصلی داستان مبارزه با زمان است. شیوه روایت داستان به صورت چندمحور با ژرف ساخت آن تطابق دارد. نویسنده، با توجه به اهمیت و پیوندی که میان کلمه و آفرینش وجود دارد، به ایجاد پیوندی میان نوشتن و آفرینش و اهمیت کتابت در خلق و ایجاد روی آورده است و به ترسیم ساختار مدور شخصیت های داستان پرداخته است. تجسد یافتن شخصیت های داستان به صورت کلمه و عناصر کتابت، موجب حیات یافتن راوی در قالب شمایل های جدید یعنی همین شخصیت هایی می شود که در قالب کلمه متجلی شده اند. شیوه جدید نویسنده برای مبارزه با زمان، شیوه استحاله در متن است؛ شخصیت های داستان در قالب شمایل های راوی در متن حلول می یابند و در قرایت متن به حیات خود تداوم می بخشند. عناصر نمادین داستان نیز با ساختار مدور شخصیت ها پیوند دارند و در جهت گسترش ژرف ساخت داستان، در چارچوب استحاله در متن، صورت بندی شده اند

استحاله، براندازی زمان، پسامدرن، تکرار، ساختار مدور، نماد