احمد خاتمی - استاد دانشگاه شهیدبهشتی
علی محمد سجادی - استاد دانشگاه شهیدبهشتی
اسماعیل گلرخ ماسوله - کارشناس ارشد دانشگاه شهیدبهشتی

هجویری با تالیف کشف المحجوب یکی از برجسته ترین آثار عرفانی را در ادب فارسی پدید آورده است. او تحت تاثیر تحولات فرقه ای و اجتماعی جاری در جامعه، و به تناسب زمینه فکری و مذهبی خود، دیدگاه های معرفتی اش را در کتاب مزبور تبیین کرده است. در این مقاله سعی شده است با رویکردی معرفت شناختی، آرای او درباره مسیله توحید و برخی موضوعات مرتبط با آن؛ یعنی ذات، صفات و رویت الهی بررسی شود. تحلیلمعرفت شناختی آرای هجویری در زمینه توحید، ضمن اینکه عقیده او را درباره مراتب توحید آشکار می کند، نظر او را درباب دخالت یا عدم دخالت علم و آگاهی انسان در توحید روشن می کند. همچنین، معلوم می شود که او درباب ذات قایل به بقاست و تبدل را به صفات نسبت می دهد. به نظر او، صفت به خود قایم نیست؛ درنتیجه، درباره خدا نیز معتقد است که صفات او قایم به ذات اوست و خدا با صفات خود قدیم است. در این مقاله، ضمن اینکه میان مسیله توحید و رویت الهی رابطه معرفتی دیده می شود، نظر هجویری نیز درباره مرتبه متعالی رویت در حصول ایمان و توحید الهی تبیین می شود.

کشف المحجوب، هجویری، توحید، ذات، صفات، رویت الهی، ماتریدیه